10 Numara Kararname

Av. Zühal Dönmez; 9 Temmuz 2018 tarihinde Parlamenter sistemi sonlandırdık ve adına bir türlü karar verilemeyen bir sisteme girdik.

Bu yeni sistemde kamu yönetimi dediğimiz devlet örgütlenmesinin tek yürütücüsü Anayasa’nın 8.maddesine göre Cumhurbaşkanı. Kimileri buna Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi diyor.

Tanımların tartışılmasını Anayasa teorisyenlerine bırakıp mesleki pratikten devam edeyim. Efendim 10-16 Temmuz tarihleri arasındaki 7 günde bir düzine CB Kararnamesi yürürlüğe girdi. 1 den 12 ye kadar numaralanan bu kararnamelerden biri de 15 Temmuzda yürürlüğe giren 10 sayılı Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi.

Ülkenin yönetimini düzenleyen yazılı metinlerin duyurulduğu mecra olan Resmi Gazetenin dayandığı mevzuat 1928 tarihli Kanunların Ve Nizamnamelerin Sureti Neşir Ve İlanı Ve Meriyet Tarihi Hakkında Kanun iken, 9 Temmuzda yürürlüğe giren 703 sayılı KHK ile yürürlükten kaldırıldı ve Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar bu Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir denildi. 15 Temmuzda yayınlanan 10 sayılı kararname ile bu Cumhuriyet Kanunu da tarihe karıştı.

10 numara Kararnamenin 5. ve 6.maddeleri dikkat çekici. Bundan böyle Resmî Gazete’nin İlan Bölümünde; kamu kurum ve kuruluşları, bankalar, kamuya yararlı dernekler ve vergi muafiyeti tanınan vakıfların duyuru niteliğindeki metinleri yayımlanacak.

5.Maddedeki “Kamu kurum ve kuruluşları, personel alımına ilişkin tüm ilanlarını (ihtiyacını okullara öğrenci almak suretiyle karşılayanlar dâhil), Resmî Gazete ile Cumhurbaşkanınca belirlenen kurumun internet sitesi ve kendi internet sitelerinde duyurur.” ifadesinden anlaşılan o ki, personel alımına ilişkin tüm ilanlar Resmî Gazetede yayınlanacak. “Cumhurbaşkanınca belirlenen kurumun internet sitesi..” cümlesinden ne kastedildiğini ben anlamadım, çok da mühim değil.

İnceleme üzerine Resmî Gazete’de yayımlanacak düzenlemeler başlıklı 6.madde ise bir tuhaf. “Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanan ve Resmî Gazete’de yayımlanmak üzere gönderilen yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenleyici idari işlemlere ilişkin taslaklar Anayasaya, kanunlara, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine, genel hukuk kurallarına, Cumhurbaşkanı programı ile kalkınma plan ve programlarına uygunluğu yönünden incelenir. Üniversiteler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından hazırlanan ve Resmî Gazete’de yayımlanmak üzere gönderilen yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenleyici idari işlemler ise Anayasa ve diğer mevzuata uygunluğu yönünden incelenir.

Birinci fıkra kapsamında yapılan inceleme sonucunda uygun bulunmayan veya hukuka aykırı olduğu tespit edilen taslaklar kurumuna iade edilir.”

Hocalar İdare Hukuku dersinde bunu nasıl anlatırlar bilmem. Düzenleyici işlemler adı üstünde idari işlemlerdir ve idari işlemin 5 unsuruna tabidir: Yetki, şekil, sebep, konu ve maksat. Yani yetkili idare işlemi yapar, kararı alır ve yayın için gönderir. Bu bir taslak değildir. CB nın düzenleyici işlemi geri gönderme yetkisi dahi olsa taslak değildir.

Resmi Gazetede nelerin yayınlanacağını düzenleyen 10 numara CB Kararnamesinden ise düzenleyici işlem çıkarmaya yetkisi olan kamu kurum ve kuruluşlarının ancak taslak yapabilecekleri, taslak beğenilmezse geri gönderileceği sonucunu çıkarıyoruz.

Peki incelemeyi kim yapacak? 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde CB İdari İşler Başkanlığına bağlı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğünün görevleri arasında Resmi Gazete'nin yayımlanmasını sağlamak da var. Herhalde bu taslakların yayınlanıp yayınlanmayacağına Genel Müdürlük karar verecek. Böylece Bakan tarafından hazırlanmış, mesela bir Yönetmelik Genel Müdür tarafından geri gönderilebilecek.

Anayasa, kanunlar ve CB Kararnameleri arasındaki ilişkiyi kavramak, anlamak zor. Bu tuhaflıklar da Hukuk Devleti'ymişiz gibi yapmaktan oluyor. Hukuk olmayınca varmış gibi yapma çabasıyla uzun uzun mevzuat yazılıyor, haliyle yoruluyoruz.

TBMM bir an önce çalışmaya başlasa ve Anayasayı yürürlükten kaldırsa ne iyi olur. Yenisinde de iki satır yeter: Bu Ülke Başkana Aittir.