CHP'de kadınlara; Eşit temsil ya da mutlak kota

Tarih: 08.07.2015

CHP Ankara İl Kadın Kolları Başkanı Avukat Zühal Sirkecioğlu Dönmez hazırladığı Kanun ve Tüzük değişikliklerine ilişkin önerileri konusunda açıklama yaptı...

CHP'de Kadının parti içinde daha etkin siyaset yapabilmesi için gerekli düzenlemelere ilişkin olarak, Ankara İl Kadın Kolları Başkanı Avukat Zühal Sirkecioğlu Dönmez hazırladığı Kanun ve Tüzük değişikliklerine ilişkin önerileri konusunda açıklama yaptı...

EŞİT TEMSİL YA DA MUTLAK KOTA

Kadının siyasette etkin yer alması konusu, dünyanın hemen her ülkesinde, yıllardır gündemdedir. En gelişmiş ülkelerde bile kadının siyasi temsil eksikliğine tam bir çözüm henüz bulunamamıştır. Konunun, ideolojiyle doğrudan ilgisi bulunmaktadır. Ve elbette en çok da sol-sosyalist partiler bu arayışta öncü olmuşlardır .
Cumhuriyet Halk Partisi de kadının siyasette yer alabilme yollarının açılmasında öncü olmuştur. 4 Ekim 1926’da İsviçre Medeni Kanunu’nu örnek alan Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girmiş, evliliğin genel hükümleri kısmında kadın-erkek eşitliğini ön plana alarak önemli yenilikler getirmiştir.

• Ailede kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır.

• Evlilikte resmi nikah zorunluluğu getirilmiştir.

• Tek eşle evlilik esası getirilmiştir.

• Kadınlara, istedikleri mesleğe girebilme hakkı tanınmıştır.

• Mahkemelerde tanıklık yapma, miras ve boşanma konularında kadın-erkek eşit hale getirilmiştir.

3 Nisan 1930’da Belediye Kanunu ile kadınlar belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını, 26 Ekim 1933’te de 1924 tarihli Köy Kanunu ve 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunun değiştirilmesiyle kadınlar muhtar ve ihtiyar meclisi seçimlerinde ve milletvekili seçimlerinde seçme-seçilme hakkını elde etmiştir. Elde edilen bu haklardan sonra Türk kadını ilk kez 8 Şubat 1935’te yapılan genel seçimlere oldukça yüksek bir katılım sağlamış, 18 kadın meclise girmiştir ve parlamentoda kadın oranı %4.4 olmuştur.

1980 öncesi 648 sayılı Siyasi Partiler Kanununda partilerin kadın örgütünden söz edilmemekte ise de 1961 Anayasasının getirdiği özgürlükler çerçevesinde CHP Tüzüklerinde kadın örgütlenmesi konusunda önemli maddeler getirilmiş, ancak kadının parti içinde yer bulması ve güçlenmesi evresi 1980 darbesiyle kesintiye uğramıştır. Partimizin kapatılması ve yeniden Türk Siyasi yaşamının şekillenmesi sürecinde ne yazık ki güçsüz bir duruma gelmiştir.

1980 sonrası çıkarılan 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununda 1999’da yapılan değişiklikle 7.maddesine ek cümle konulmuş, siyasi partilerin tüzüklerinde ayrıca kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri yan kuruluşlarla, yabancı ülkelerde yurtdışı temsilciliği kurulması öngörülebilir. denilmiştir. Böylece partiler tüzüklerinde yan kol olarak kadın kollarına yer vermiştir.

Partimizin 2012 yılında yapılan 16.Olağanüstü Kurultayında 61a maddesi ile Cinsiyet Kotası getirilmiştir. Aynı kurultayda getirilen Tüzüğün 55a maddesi şöyledir: Organlarda cinsiyet ve gençlik kotasına ilişkin hükümler uygulanır; her iki cinsiyetten en az yüzde otuz üç oranında üye bulunur. Her iki cinsiyetten üye seçilmesi gereken organlarda bu durum genel sıralama ile gerçekleşmemiş ise, aynı cinsiyetten aday olanlar arasında aldıkları oya göre ayrı ayrı sıralama yapılır. Alınan oya bakılmaksızın her iki cinsiyetten yeterli üye alınarak organlar seçilmiş sayılır. Geri kalanlar o cinsiyetten üyelerin yedeği olur.

Tüzüğümüzdeki Kota uygulamasının temel maddesi budur . Tüzüğün, 23.maddesine göre Parti örgütü;

A. Merkez organlarından,

B. İl örgütlerinden,

C. İlçe örgütlerinden,

D. Parti gruplarından,

E. Kadın Kollarından ve Gençlik Kollarından oluşur.

Merkez Organları şunlardır:

a. Kurultay,

b. Genel Başkan,

c. Parti Meclisi,

d. Merkez Yönetim Kurulu,
e. Yüksek Disiplin Kurulu,

İl Örgütleri şunlardır:

a. İl Kongresi,

b. İl Başkanı ve İl Yönetim Kurulu,

c. İl Disiplin kurulu,

İlçe örgütleri şunlardır:

a. İlçe Kongresi,

b. İlçe Başkanı ve İlçe Yönetim Kurulu,

c. Belde Başkanı ve Belde Yönetim Kurulu,

Parti Grupları şunlardır:

a. TBMM Grubu,

b. Belediye Meclisleri Parti Grupları,

c. İl Genel Meclisleri Parti Grupları.

61a maddesine göre de;

*Partinin katıldığı milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adayların saptanmasında,

*Parti Meclisi seçiminde,

*il, ilçe, belde yönetim organlarının seçiminde,

*il genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için adayların saptanmasında,

*kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde en az yüzde otuz üç (33) cinsiyet kotası uygulanır.

Dolayısıyla Kurultay delegeliklerinden başlamak üzere parti içi yönetim organlarında her kademede kota uygulanacaktır. Tüzüğün uygulanmasına özen göstermek dahi önemli bir adımdır.
Milletvekili genel seçimlerinde, örgütlerin yaptığı ön seçimde kota aranmaması ise kadının aleyhinedir. Parti içi demokrasi olarak görülen ön seçim, kadının seçilememesine neden olmamalıdır. Bu nedenle Tüzükte buna ilişkin maddenin de getirilmesi önemlidir.

Esas olan tüm karar alma mekanizmalarında kadınlar lehine en az eşit temsilin uygulanmasıdır. Ancak Tüzüğümüzde yer alan maddenin küçük değişikliklerle uygulanır hale getirilmesi dahi önemli bir adım olacaktır.
Parti içinde yan kol olarak bulunan Kadın Kolunun etkin ve söz sahibi olabilmesinin yollarından ilkinin Kadın meclislerinin oluşturulması ve SPK’da yapılacak değişiklikle kongre ve kurultaylarda doğal üye olma ve oy kullanabilmelerinin sağlanmasıdır.

2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununda yapılabilecek değişiklikler.
(Bu değişiklikler yasalaştıktan sonra CHP Tüzükte ilgili maddeler değiştirilir)

1-) 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun 14.maddesinin 3.fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:

Büyük Kongre

Madde 14/3–son cümle: Tabii üyeler; parti genel başkanı, merkez karar ve yönetim kurulu ile merkez disiplin kurulu üyeleri, kadın ve gençlik kolları başkanı ve partinin üyesi olan bakanlar ve milletvekilleridir.
2-) 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun 19.maddesinin 2.fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:

İl Teşkilatı

Madde 19/2-ikinci cümle: O ilin partili milletvekilleri ile yönetim ve disiplin kurulları başkan ve üyeleri ile kadın ve gençlik kolları başkanları il kongresinin tabii üyeleridir.
3-) 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun 20.maddesinin 2.fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir:

İlçeTeşkilatı

Madde 20/2-ikinci cümle: İlçe yönetim kurulu ve varsa ilçe disiplin kurulu başkan ve üyeleri ile varsa kadın ve gençlik kolları başkanları ilçe kongresinin tabii üyeleridir.

CHP Tüzüğünde yapılabilecek değişiklikler:

1-) Tüzüğün 61a maddesinin 1.cümlesindeki merkez yoklamasından sonra gelmek üzere ve ön seçim eklenmesine, cümlenin şöyle olmasına; Partinin katıldığı milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması ve önseçim yoluyla belirlenecek adayların saptanmasında,

2-) 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun 15.maddesine 6529 sayılı kanun ile eklenen ek fıkra ile eş genel başkanlık sistemi yasalaşmıştır . Siyasi partiler, tüzüklerinde yer almak ve iki kişiden fazla olmamak kaydıyla eş genel başkanlık sistemini uygulayabilirler. Eş genel başkanlar, bu Kanunda genel başkan için öngörülen hükümlere tabidir. Bu nedenle CHP Tüzüğünde değişiklik yapılmalıdır.

Tüzüğün 36.maddesinin başlığının Eş Genel Başkan olarak değişmesi gerekir. Buna göre madde şöyle düzenlenmelidir:

EŞ GENEL BAŞKANLAR

Madde-36

Eş Genel Başkanlar, kurultayca gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla seçilirler. İlk iki oylamada sonuç alınamaz ise, üçüncü oylamada en çok oy alan aday seçilir.

Partiyi Eş Genel Başkanlar birlikte ve ayrı ayrı temsil ederler.

Eş Genel Başkanlar, disiplin kurulları dışında, bütün parti örgütünün başkanıdırlar.

Eş Genel Başkanlar, partiyi bağlayıcı demeçler vermeye ve bildiriler yayımlamaya yetkilidirler. Eş Genel Başkanlar bu yetkilerini birlikte ve ayrı ayrı kullanabilecekleri gibi görevlendirecekleri kimselere de kullandırabilirler.

Her kademedeki parti yönetim birimlerini, kurulları, organları ve görevlileri, birlikte ya da ayrı ayrı toplantıya çağırabilirler.

Parti görevlerinin ve çalışmalarının gerektirdiği önlemleri alırlar.
Yetkili organlarca verilen kararların ilgililerce uygulanmasını denetlerler.
Parti örgütüne ve ilgililere gerekli gördüğü bildirimleri yaparlar.
Genel merkez organları ile partinin TBMM Grubunun uyumlu çalışmasını gözetirler.
Eş Genel Başkanların yokluğunda kendilerine vekillik etmek üzere, Genel Başkan Yardımcılarından birini görevlendirirler. Eş Genel Başkanlar Vekili, vekillik ettiği sürede Eş Genel Başkanların yetkilerini kullanır.
(Diğer tüm maddelerdeki Genel Başkan ifadesi Eş Genel Başkanlar olarak değiştirilir.)

Av. Zühal Sirkecioğlu Dönmez 

CHP Ankara İl Kadın Kolları Başkanı

ÜYE YORUMLARI

Yorum Yap

Facebook Yorumları