'Kol' Ağrısı

Tarih: 21.06.2015

Av. Zühal Dönmez; Kadının siyasette yer edinmesi ise çok ama çok zordur. Kadının toplumdaki ‘yer’inin nerede olduğunu burada anlatmaya gerek yok...

Herkesler Anayasaya saldırıyor, darbe Anayasası diyor da, bana kalırsa 12 Eylül darbesinin en kötü ürünü Siyasi Partiler Kanunudur. Siyaseti küçük bir yönetici grubun eline veren bu faşizan yasada, epeyce değişiklik yapıldı ama bu değişiklikler parti içi demokrasinin gelişmesi için değildi.

1999’da yapılan değişiklikle 7.maddesine ek cümle konuldu, siyasi partilerin tüzüklerinde ayrıca kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri yan kuruluşlarla, yabancı ülkelerde yurtdışı temsilciliği kurulması öngörülebilir. Böylece partiler tüzüklerinde bu kollara yer verdiler. Oldukça sevimsiz olan ‘kol’ ismini partilerin kullanma zorunluluğu yoksa da mecliste grubu bulunan 3 partinin tüzüklerinde yan kuruluşlara ‘kol’ ismi verilmiş. HDP tüzüğünde ise ‘meclis’ deniliyor. İsimlendirmenin ne önemi var, önemli olan işlevi, diyebilirsiniz. Evet önemli. Öncelikle yaptığı çağrışım iyi değildir, sınıflardaki temizlik kolu ya da gezi kolu gibi bir yığın kolu çağrıştırır. İkincisi ‘yan’ dır. Hele bir kenarda dur, seçim zamanı bayrakları asarsın (gençlik kolu), evlerin kapısını çalarsın (kadın kolu). Ve gerçekten de asıl işlevleri budur.

Kadın ve gençlik kollarının, partiye yeni yöneticiler yetiştirmenin bir yolu olduğu da iddia edilebilir, ne de olsa parti tabanıdır, öyle olması gerekir. Genç erkekler için mümkündür, ne de olsa 30 yaşından sonra siyasette yer almaya devam edebilir.

Kadının siyasette yer edinmesi ise çok ama çok zordur. Kadının toplumdaki ‘yer’inin nerede olduğunu burada anlatmaya gerek yok. Her yere ‘kapatılan’ kadın, parti içinde de ‘kol’ yapılarak kendi içine hapsedilmektedir. Genel siyasette sözü ve etkisi ‘hiç’tir.

Peki ne yapılmalı? Sağ partilerin bu soruya cevap arayışları yoktur. Genel Başkan ve yöneticilerin işaret ettiği kadınlar milletvekili, belediye meclis üyesi olabilirler (Son seçimle MHP nin 80 milletvekilinden 4 ü kadın. Yerelde 157 belediye başkanından 1 i kadın).

Türkiye’nin sosyal demokrat partisi sorunun cevabını cinsiyet kotasında bulmuş.

1-) Milletvekili genel seçimlerinde merkez yoklaması yoluyla belirlenecek adaylarda,

2-) Parti Meclisi seçiminde,

3-) İl, ilçe, belde yönetim organlarının seçiminde,

4-) İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için adayların saptanmasında,

5-) Kongre ve kurultay delegesi seçimlerinde, cinsiyet kotası (%33) uygulanır. Kotadan yararlanacak erkek de olabilir ki partinin son kurultayında Mehmet Bekaroğlu böyle gelmiştir. Seçime katılan kadın aday sayısı düşükse ya da 1/5 in altında oy almışsa kota uygulanabilir olmaktan çıkıyor ki büyük oranda bu böyledir. Yönetimler atanıyorsa kotaya uyma zorunluluğu yoktur.

Daha ne yapalım, diyorsunuz?

SPK’nın 15.maddesine 2014 de bir ek madde geldi: Siyasi partiler, tüzüklerinde yer almak ve iki kişiden fazla olmamak kaydıyla eş genel başkanlık sistemini uygulayabilirler. Eş genel başkanlar, bu Kanunda genel başkan için öngörülen hükümlere tabidir.

Güzel bir madde değil mi? Cinsiyetten dem vurmuyor ama tek uygulayıcısı HDP biri erkek-biri kadın dedi. Hoş gene de erkek başkanlar hep ön planda, Selahattin Demirtaş’ın eş genel başkanı kim diye sorsanız bilen azdır. HDP bunu bir çok kademede uyguluyor. Kimi etkili, kimi tabelada kalan kadın isimleriyle. Gene de tabanda kadınları harekete geçiren, heyecanlandıran bir oluşum. Nitekim kadın milletvekili sayısını artıran bir etkisi oldu.

Elbette istenen eşit temsildir. Her yerde, her zaman aranmasını talep ettiğimiz eşitliktir. Bunu sağlamanın tek yolu parti tüzüklerine işler maddeler konulmasıdır. Ne yapalım kadınlar seçime girmiyor kota tutmuyor demek yerine, kadınları ayrı seçelim olabilir. Bakın o zaman nasıl giriyorlar seçime. Madem kol olarak ayırıp kendi içine hapsetmek normal görülüyor, kadınların kendi temsilcilerini ana kademelere kendi oylarıyla göndermeleri de bir seçenektir. Siz başlayın gerisi gelir.

Av. Zühal Dönmez
CHP Ankara Kadın Kolu Başkanı