Akkuyu’nun Türk ortağı kim olacak?

Çiğdem Toker: Rusya adını Afrin Operasyonu dolayısıyla sıkça duyduğumuz bu dönemde, Akkuyu yatırımındaki her gelişme, iki ülke ilişkisi açısından yeniden “okumayı” gerekli kılan bir denge değişikliği anlamına geliyor.

Kısa adı EÜAŞ olan Elektrik Üretim Anonim Şirketi, kamu sermayeli bir şirket. 
EÜAŞ’ın, “vergi cenneti” olarak bilinen Jersey Kanal Adaları’nda bir iştiraki var.
Adı EUAS International ICC. 50 milyon dolar sermayeyle 2015 yılında kuruldu.
Ankara’daki EÜAŞ, EUAŞ ICC sermayesinin yüzde 100’üne sahip. 
(Ondan çok daha önce yine kamu sermayeli şirketler olan Botaş ile TPAO da Jersey Kanal Adaları’nda şirketler kurmuştu.) 
EUAS ICC’yi kuran Bakanlar Kurulu kararında şirketin parayı ve kazançları yurtdışında tutabileceği belirtiliyor.
EÜAŞ’ın genel müdürü, Jersey’de şirket kurulma nedenini Sinop’a kurulması öngörülen Nükleer Güç Santralı (NGS) sürecinde kolaylık ve pratiklik sağlanması diye açıklamıştı. Hatta “Bunu vergi kaçırmak için yapmıyoruz. Ortağımız olan Japonya ve Fransa da off-shore şirketi kurdular, bizi bekliyorlar” bile demişti.

***

EUAS ICC artık faal bir şirket. 
Bundan 10 gün önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) sayfasında Sinop NGS ile ilgili bir duyuru yayımlandı. 
Sinop Abalı Köyü, İnceburun mevkiinde NGS kurulacağı hatırlatılarak ÇED sürecinin başladığı belirtildi. 
Duyuruya göre 6 Şubat’ta (yani bugün) “Halkın Katılım Toplantısı” düzenlenecek. 
Sinop Üniversitesi’nde yapılacak toplantıda, halkın görüş ve önerilerinin alınacağı belirtiliyor. 
Bu toplantıdaki gelişmeler ve sonuçları mutlaka haber olup kayıtlara girecektir.
Yani EÜAŞ NGS, Sinop’ta bir NGS kurma hazırlığı için ilerliyor. 
Fakat diğer yanda, milletlerarası anlaşması bundan tam 8 yıl önce imzalanmış bir Akkuyu NGS var. 
Bugünün döviz kuruyla 745 milyar TL yatırım bedeli olduğu duyurulan Akkuyu NGS’nin yüzde 49’una Türk şirketlerinin ortak olması bekleniyor. 
Bu beklenti uzun yıllara dayanıyor. 
Daha doğrusu kamuoyuna bu netlikte açıklanmıyor. Ama bu devasa yatırım bedelini Rusya tek başına karşılayamayacağı için Türk tarafının da sermaye koyması isteniyor. 
Bu plan doğrultusunda Cengiz-Kalyon-Kolin şirketlerinden oluşan CKK üçlüsünün Akkuyu’ya ortak olacağı, bundan sekiz ay önce Haziran 2017’de açıklandı. 
Fakat bu ortaklığın, daha doğrusu satın alma işleminin gerçekleşmesi bilmediğimiz nedenlerle gecikti. (Konuyla ilgili, özellikle Rus tarafının denetim sürecini esas alan yazılarım arşivde.)
Üç şirketten ikisinin süreçten çekildiğine dair kulis bilgileri ne doğrulandı, ne yalanlandı. Fakat bu arada başka bir gelişme oldu ve Rus CEO’nun Akkuyu AŞ’de denetim yetkisini de almasını sağlayan bir olağanüstü genel kurul yapıldı. 
Şu sıralarda, enerji diplomasisi kulislerinde bir başka olasılık konuşuluyor. 
Yazının başında Sinop NGS’ye dönük süreçle bağlantılı olarak yer verdiğim EUAS ICC şirketinin Akkuyu ortaklığı ile de ilgilendiği belirtiliyor. 
Tekrar vurgulayayım ki bu bir kulis bilgisi. Doğru olma ihtimali ise ekonomi açısından kritik sonuçlar doğuracak önemde. 
Zira, Türkiye’nin kilovatsaatini zaten 12.35 centten satın almayı, milletlerarası bir anlaşmayla taahhüt ettiği bir yatırımdan bahsediyoruz. 
Böylesi bir yatırım projesinde kamu sermayeli bir şirketin hissedar olma ihtimali, toplumla paylaşılmayı gerektiren bir durumdur. 
Belki çok fark edilmiyor olabilir. 
Rusya adını Afrin Operasyonu dolayısıyla sıkça duyduğumuz bu dönemde, Akkuyu yatırımındaki her gelişme, iki ülke ilişkisi açısından yeniden “okumayı” gerekli kılan bir denge değişikliği anlamına geliyor.