"Çok İyi” hesaplar

Çiğdem Toker: Susturduğu ve satın aldırttığı medyanın da bu ilgisizliğe, habersizlikle uzun erimli ve sağlam katkı sağlayacak olmasının da rahatlığını taşıyor.

Çanakkale Köprüsü ihalesi 26 Ocak 2017'de yapıldı. Yatırım tutarı 10 milyar 354 milyon 576 bin 202 TL olarak açıklandı. Bu tamamen “resmi” açıklamada, ihaleyi kazanan Türk-Kore ortaklığının (Daelim-Limak-SK-Yapı Merkezi) teklifi esas alınmıştı. Ve o tarihte Merkez Bankası kurlarına göre, 1 ABD doları 3.8, 1 Euro ise  4.1 TL'ydi.
Bu veriler üzerinden yapılacak basit hesapla Çanakkale Köprüsü'nün yatırım bedeli, -ihale gününe göre- yaklaşık 2.7 milyar dolar ya da 2.5 milyar Euro'ya karşılık geliyordu.
Aradan 2 yıl geçti.

KAFA KARIŞTIRAN RAKAMLAR

Bugün aynı rakamları yine TL'ye çevirmek istediğinizde dolar cinsinden 13.6 milyar, Euro cinsinden de 15.1 milyar TL ediyor. Başka bir deyişle, daha işin başında TL'nin değer kaybından dolayı faturası yükselmiş bir yatırımdan söz ediyoruz. Fakat hal böyleyken bir de TBMM Başkanı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım (geçen hafta katıldığı yüzdürme töreninde) yatırım tutarını 20 milyar TL diye açıkladı.
Kurdaki 2 yıllık değişim ortadayken, bir proje tutarında bu kadar kafa karıştırıcı farklı rakamlar telaffuz edilmesinin bir nedeni olmalı.

BİLMEDİĞİMİZ ŞEYLER

“Yatırım tutarı 20 milyar TL” diyen Yıldırım'ın hesabında, döviz kurundaki artışın çok üzerinde, bilmediğimiz bazı şeyler varsa bunun açıklanması gerekiyor. Tıpkı günde 45 bin araç geçiş garantisi hesabının açıklanması gerektiği gibi. (Trafik yoğunluğunun arttığı bayram günlerinde dahi bu rakamın tutturulamayacağı söylenirken üstelik).
Yine de şunu görebiliyoruz artık:
AKP rejimi, 25 kuruşluk poşet bedelini günlerce mesele yapan ahalinin, büyük altyapı projelerinin yalnızca yapılıp ortaya çıkarılmasıyla ilgili olduğunu, hipnoz etkisi yaratıp bağlılığı güçlendirmek için yapıp ortaya çıkarmanın yeterli olduğunu; aynı ahalinin bu “görkemli eserlerin” hangi parayla yapıldığıyla, bu paranın kaç nesilin refah içinde yaşama, iş bulma hakkını rehin aldığıyla zerre kadar ilgilenmediğini iyi biliyor.
Susturduğu ve satın aldırttığı medyanın da bu ilgisizliğe, habersizlikle uzun erimli ve sağlam katkı sağlayacak olmasının da rahatlığını taşıyor.

1 MİLYAR 850 MİLYON TL SERMAYE

Çanakkale'ye -artık 10 milyar mı 15 milyar mı 20 milyar mı belirsiz  bir yatırım tutarı karşılığında- Boğaz köprüsü kuracak olan şirketler, devlet ile yap-işlet-devret (YİD) sözleşmesi imzalayabilmek için özel bir “görevli şirket” kurdu. Adının da (Çanakkale Otoyol Yatırım ve İşletme şirketinin kısaltılmışıyla) Çok İyi A.Ş. olduğu memnuniyetle duyurulmuş idi.
Biraz da oradan bilgi aktaralım okurlara:
16 Mart 2017'de kurulan şirketin ilk sermayesi 64 milyon TL'ydi. Ticaret sicil kayıtlarından öğrendiğimize göre, şirket ile devlet arasındaki YİD uygulama sözleşmesi, yatırım ilerledikçe bu sermayenin önceden ve gerektikçe artırılmasını emrediyor. Bu hükümden hareketle olmalı ki, 2 yıl önce 64 milyon TL ile kurulan Çok İyi A.Ş., şubat ayında 555 milyon, geçen kasım ayında da 1 milyar 850 milyon TL'ye yükseltmiş sermayesini.
Bitirirken, otomobil geçiş ücretinin 15 Euro artı yüzde 8 KDV olarak belirlendiği Çanakkale Köprüsü'nde ihalenin yapıldığı tarihte, bu ücretin yaklaşık 66.5 TL iken bugün 97.2 TL olduğunu hatırlatalım.
Açılış tarihi 2022'deki kura göre hesaplanacak geçiş bedeli ise  “küçük tatlı bir sürpriz” olarak kendisini saklıyor.

Düzeltme ve özür: Pazartesi günkü yazımda Çanakkale Köprüsü projesinde, kısalan inşaat süresinin işletme süresine ekleneceğine yer verirken ilgili cümledeki ifade “köprüyü 5  yıl yerine 6 yıl işletecek olması” gerekirken, süre rakamları yanlışlıkla 10 ve 11 olarak yer almıştır. Düzeltir, özür dilerim.