Davetli ihalede hukuksal sorumluluk

Çiğdem Toker: Davetli ihale için aranan olağanüstü durumlar, afet, öngörülemeyen durumların varlığına dikkat etmeden kamu kaynakları, pervasızca partili müteahhitlere aktarıldı.

İşin adı: “Şehrin muhtelif caddelerinde peyzaj işleri” Mayıs 2017’de Kırşehir Belediyesi bu işi “pazarlık usulü” ile ihale etmiş. Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesine göre. Yaklaşık maliyeti 28 milyon 181 bin TL’ymiş.
Ortada deprem, sel yok, salgın hastalık yokmuş. Yokmuş ama yıllardır süren kazı çalışmaları sonucu haliyle bozulan yollar, 21/b’deki “öngörülemez durum” ibaresine dahil edilmiş.
Kırşehir Belediyesi’nin açık, şeffaf bir ihale yapmasının önünde pek bir engel yokmuş. Ama o davetli yöntemi tercih etmiş. “İş”, yüzde 13.77 indirimle Özbek İnşaat üzerinde kalmış. Kırşehir Belediye Başkanı, seçim beyannamesinde bütün işleri açık, saydam biçimde yapacağı sözünü vermişken üstelik.

***

İşin adı: Çorum-Laçin il yolu yapımı. Karayolları Genel Müdürlüğü, bu ihaleyi 21/b’ye göre yaptı. 3 Ocak 2018 tarihli davetli ihaleyi Taşyapı İnşaat aldı.
İndirim sonucu 370.8 milyon TL’ye bağlandı.
İşin adı: Kastamonu-Çankırı Yolu Yapım İşi. Yine Karayolları, yine 21/b. Tarih Nisan 2017. İş 607 milyon 284 bin TL ile Cengiz İnşaat’ta. Yaklaşık maliyet üzerinden yüzde 26.16 indirim görünüyor. Bunun da neden 21/b’ye göre yapıldığı belli değil.
Böyle böyle 2017’de yapılmış 150’nin üzerinde 21/b davetli ihale var.
Açık, şeffaf ilan, duyuru olmaksızın, rekabete dayalı ihale yapılmaksızın davet yöntemli ihaleler kamu kuruluşlarından yerele bütün kamu bürokrasisini sarmış durumda.
Davetli ihale için aranan olağanüstü durumlar, afet, öngörülemeyen durumların varlığına dikkat etmeden kamu kaynakları, pervasızca partili müteahhitlere aktarıldı.

Yeni ihalelere kapı

Pazar günü haberini verdik. AKP milletvekilleri Mustafa Elitaş ve Ahmet Aydın imzalarıyla getirilen son “torba”da Kamu İhale Kanunu’nun “davet”i düzenleyen 21/b maddesine ek yapılacak. “Yapım tekniği açısından özellik arz eden” diye bir ifade eklenecek.
İki gün önce, bu düzenlemenin bugüne dek yapılmış yüzlerce adet, milyarlar liralık daveti aklamak olabileceği yorumunu yaptık.
Diğer gerekçeyi de bugün ekleyelim.
Bundan sonra verilecek “davet”leri kolaylaştırmak. 21/b’ye yapılan ekleme bundan beş ay önce çıkarılan 696 sayılı OHAL KHK’siyle yapılan değişikliği de hatırlatıyor. Kültür Bakanlığı’nın kuruluş yasasına eklenen maddeyle, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’ne 21/b’li ihale yetkisi verildi. Bu madde, Türkiye’nin 81 ilindeki Kültür ve Turizm Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne onarım, inşaat işlerinin partili müteahhitlere hızlı biçimde ihale edilmesinin yolunu açıyor.
Şimdi “torba kanun”la 21/b’ye eklenecek olan “yapım tekniği açısından özellik arz eden” ifadesi, bürokrasiye de muazzam bir yetki alanı açıyor.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na gelen bu “torba” AKP’nin aritmetik çoğunluyla önceki tüm torbalar gibi kabul edilecek, yasalaşacak.
Madde yasalaşınca, artık her genel müdürlük, geçmişte yaptığı, bundan sonra yapacağı 21/b’li ihaleler için doğal afet, salgın ve öngörülemez durum koşulllarının baskısını hissetmeden (ki zaten hissetmiyordu!) “Efendim bu iş, yapım tekniği açısından çok özel” diyebilecek.
Diyebilecek de, bugüne kadar 21/b’de aranan koşulların hiçbiri gerçekleşmeden yapılıp/verilmiş milyarlarca liralık kamu ihalesi, hukuki hale gelmiş olmayacak. Bol keseden dağıtılan bütçe kaynakları yasallık kazanmayacak.
Asgari hukuk bilgisine sahip, üstüne de aktif siyaset yapmış herkes bu kadarını biliyor olmalı.