Doğalgaz kesinti toplantısı

Çiğdem Toker; Görüştüğüm kaynaklar, doğalgaz kesintilerinde fedakârlığın yalnızca sanayicilerden istenmesine itirazların da geldiğini dile getirdi. Mesela TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkanı Adil Konukoğlu, evlerden doğalgaz kesilemeyeceğini ancak AVM'lerden kesilebileceğini belirtmiş.

İran'dan gelen doğalgazda yaşanan sorunlar, sanayi üretimini derinden etkiledi. Aslında İran gazında kesinti sorunu hemen her kış tekrarlanıyor. Sorunun İran'ın soğukta iç tüketimine öncelik tanımasından kaynaklandığı belirtiliyor. Ancak ihracatçı ülke konumu nedeniyle, bunun bahane olamayacağı, durumun Türkiye-İran arasındaki iletim sözleşmesine aykırı olduğunu da uzmanlar kayıt düşüyor.

Öte yandan gaz kesintisi kararının tek nedeni İran gazı sorunu da değil. Planlama hatasının yanı sıra Azeri gazının BOTAŞ sistemine dahil edilmeyişi, kompresör istasyonlarının eksik çalışması, uzmanlar tarafından sorunun diğer nedenleri olarak sıralanıyor.

★★★

Doğalgaz kapasite sınırlaması ve elektrik kesintisinin etkilediği sanayi üretimi geniş alana yayılıyor. Et, süt gibi gıdadan, ilaç, çimento, seramik otomotive uzanan ölçekte reel sektörü kapsıyor. Neyse ki; ilaç, et,et ürünleri ile süt ve süt ürünleri sektörlerine ilişkin kesinti uygulaması kısa sürdü.  Geçen haftasonu Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, sanayi odalarıyla çevrimiçi (online) toplantıda bir araya gelmişti. Kesintilerin gerekçeleri anlatılırken, iki bakan sanayicilerin sorunları ile çözüm önerilerini de dinledi. Toplantıda bulunan bazı katılımcılar ile görüştüm. Aralarında not tutanlar var. Derlediğim bilgi ve izlenimleri paylaşacağım.

KONUTTAN KESİLEMEZ

Bakan Varank, bu sorunun pandemi gibi bir vaka olarak kabul edilmesi gerektiğini belirtmiş. Sanayicilerin elektriğinin kesilmesini hiç istemediklerini ama soğuk günlerde vatandaşların evlerinin elektriğini kesemeyecekleri için fedakârlığı sanayicilere yönlendirmek zorunda kaldıklarını söylemiş.

Bakan Dönmez, “BOTAŞ'ın İran'a borcu olduğu, İran'ın gazı iletmesine rağmen Türkiye'nin gazı alamadığı” iddialarının gerçekdışı olduğunu belirtmiş. Türkiye'nin büyük kesiminin kar altında olduğunu, 81 ilin 73'ünde doğalgaz kullanımının rekor düzeyde olduğunu ifade etmiş. Kesintinin ne zaman biteceği sorusuna İran'dan gelen yazıda 31 Ocak'a kadar süreceğinin yazdığı ancak kendilerinin hedefinin 31 Ocak'tan önce çözülmesi olduğunu belirtmiş.

– TOBB Başkan Yardımcısı Ayhan Zeytinoğlu, sıcak üretim yapan ocak yakan sanayicilerin üretimi durdurmasının imkansız olduğunu “yüzde 10 elektrikle hiçbir şey yapılamayacağını”

– TİM başkanı İsmail Gülle, ihracatçıların çok fazla sipariş aldığı için sorumluluklarının büyük olduğunu belirterek bir haftada atlatmayı diledikleri vurgulamış.

“ÖTV SIFIRLANSIN”

– Kimya Sanayicileri Meclis Başkanı Timur Erk, kimya sanayinin 24 saat çalışması gerektiğini, kesintiler nedeniyle taahhütler yerine getirilmezse cezai yaptırımlar doğabileceğini belirtmiş. Erk, ÖTV sıfırlaması önerisinde bulunmuş.

– Adana Sanayi Odası başkanı Zeki Kıvanç, bu kriz atlatılsa bile İran gazı her kestiğinde gazsız ve elektriksiz mi kalınacağını sormuş. Güneş enerjisinden elektrik üretimine dönük projelerin uygulamaya konulmasını istemiş.

– Alüminyum sektörü adına söz alan Haluk Kayabaşı, sektörün her sene yüzde 10 büyüdüğünü, sektörde ergitme ve ısıl işlemler çok önemli olduğu için 365 gün 24 saat esaslı çalıştıklarını anlatmış. Alüminyum sektöründe kesinti olması halinde, metalin soğuması nedeniyle aylar sürecek bir temizlik ve “reset” işlemi gerekeceğini, bunun da ciddi mali kayıplara yol açacağını vurgulamış.

– Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı Erdem Çenesiz sektördeki kısa bir kesintinin uzun bir kayba yol açtığını belirmiş.

GÜNEŞ PANELİNE TEŞVİK

Bakan Varank, güneş panellerine ciddi teşvik sağlayacaklarını, bu teşviklerin organize sanayi bölgelerinin kendi güneş enerjisi santrallerini (GES) kurmalarında avantaj sağlayacağını dile getirmiş.

Bu konuyla ilgili olarak Bakan Dönmez, bitişik araziye GES kurma koşulunun kaldırıldığını belirterek dağıtım bölgesinde kalmak kaydıyla daha uzak bir bölgeye de GES kurulabileceğini söylemiş.

Görüştüğüm kaynaklar, doğalgaz kesintilerinde fedakârlığın yalnızca sanayicilerden istenmesine itirazların da geldiğini dile getirdi. Mesela TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkanı Adil Konukoğlu, evlerden doğalgaz kesilemeyeceğini ancak AVM'lerden kesilebileceğini belirtmiş.

Enerji Bakanı Dönmez, gaz stoklarının ne kadar kaldığı konusundaki yanıtında detay vermemiş. Depolardan yüzde 20 kullandıklarını söylemiş. Bakan Varank, TEİAŞ ve BOTAŞ'la sürekli iletişim halinde bu sürecin aşılacağına inandığını belirtmiş.

Sanayi ile birlikte bütün günlük hayatı etkileyen kesintiler, gündemde kalmaya devam edecek.