İstanbul Havalimanı metrosunda ‘adi ortaklık’

Çiğdem Toker: Peki havalimanı ulaşımının ikinci metrosu olacak Halkalı-İstanbul Havalimanı hattının yüzde 80'ini gerçekte Kalyon, Kolin ve Cengiz İnşaat'ın yaptığını biliyor muydunuz?

İstanbul Havalimanı'na taşınma işlemi yarın tamamlanıyor. “Dünyanın en büyük” unvanlı havalimanının, metro ulaşımsız yapılıp açıldığına bu köşede birkaç kez değindik.

Ulaşım, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca (İBB)  yapılan bagajlı  taşıma ihalesini alan İBB iştiraki Otobüs A.Ş.'nin Havaist markasını taşıyan lüks otobüslerle sağlanacak.
Bu amaçla 7 gün 24 saat yolcu transferi sağlayacağı açıklanan Havaist  filosundaki otobüs sayısının 150'ye çıkarıldığı, 20 ayrı hatta, 65 duraktan sık sefer düzenleneceği, günlük 90 bin yolcuya hizmet sağlayacağı duyuruldu.
Ulaşım süreleri 90-100 dakika arasında görünüyor.
Havalimanına otobüsle ulaşımın konforlu oluşu, geçecek zamanın metroya göre çok uzun ve daha pahalı olacağı gerçeğini değiştirmiyor.

★★★

İstanbul Havalimanı için toplam 66 km. uzunluğunda iki metro hattının inşaatı ise sürüyor. Biri Gayrettepe-İstanbul Havalimanı, diğeri İstanbul-Havalimanı-Halkalı.
Burada bir hatırlatma yapalım: İki hatta da havalimanının beş müteahhidi arasında olup yakın zaman önce ayrılmış Kolin var. (Kolin'in hissesini Kalyon aldı.) Kolin, Gayrettepe hattı pazarlıklı ihalesini Şenbay Madencilik; Halkalı hattı pazarlıklı ihalesini de Özgün Yapı şirketleri ile kazanmıştı.
Şenbay Madencilik ile Özgün Yapı ise aynı grup bünyesinde: Bayburt Grubu.
İnşaatı önce başlayan Gayrettepe-Havalimanı metrosunun hep 2019 sonunda açılacağı söyleniyordu.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan'ın son açıklamasına göre, yapımı büyük hızla süren metro 2020 başında devreye alınacakmış.  33 km'lik hat sekiz ay sonra tamamlanır mı sizce? Açılma tarihinin alıştıra alıştıra daha ileriye atılmasına kimse şaşırmasın.

★★★

Peki havalimanı ulaşımının ikinci metrosu olacak Halkalı-İstanbul Havalimanı hattının yüzde 80'ini gerçekte Kalyon, Kolin ve Cengiz İnşaat'ın yaptığını biliyor muydunuz?
Ben bilmiyordum.
Yeni öğrendiğim bu bilgiyi sizinle paylaşmaya karar verdim. Meğer, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nın geçen yılki ihalesini kazanan Özgün Yapı-Kolin İnşaat ile sözleşme imzaladıktan sonra enteresan bir gelişme olmuş.
İmzadan birkaç ay sonra bir adi ortaklık kurulmuş.
“Halkalı Yeni Havalimanı Metro Hattı İnşaatı Adi Ortaklığı Ticari İşletmesi” adlı şirketin kuruluşu 20 Temmuz 2018 tarihli Ticaret Sicili'nde yayımlanmış.
Sicil kaydına göre, Kalyon, Kolin ve Cengiz İnşaat'ın kurduğu bu şirket sözleşmesinin “Amaç ve Konu” başlıklı 3. maddesi şöyle: “İşbu adi ortaklık, Özgün Yapı-Kolin İstanbul Yeni Havalimanı-Halkalı Metro Hattı Yapım Ortaklığı ile T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı arasında imzalan İstanbul Yeni Havalimanı-Halkalı Metro Hattı inşaatı ile elektromekanik sistemlerinin temin, montaj ve işletmeye alma işlerinin yapımı işinin yüzde 80'lik kısmının sözleşme dahilinde gerçekleştirilmesi amacıyla kurulmuştur.” Yani ihaleye Bayburt Grubu şirketi ile giren Kolin, kısa süre sonra işin yüzde 80'ini havalimanındaki iki ortağıyla yapmak üzere şirket kuruyor.
(Halkalı-Yeni Havalimanı ihalesinin sessiz sedasız yapıldığını, açık ihale yöntemiyle değil pazarlık usulüyle yani ilansız gerçekleştiğini geçen yıl Cumhuriyet'te yazmıştım.)
İlansız (21/b) ihaleden birkaç ay sonra, işin yüzde 80'inin havalimanı müteahhitlerine devri anlamına gelen “adi ortaklık”,  asıl ihalenin neden ilansız yapıldığının da cevabı gibi.
Geçen yıl bakanlığın Özgün Yapı-Kolin inşaat ile imzaladığı Halkalı-Havalimanı sözleşmesinin büyüklüğü 4 milyar 294 milyon 713 bin TL'ydi.
Peki bu durumda, sonradan kurulan adi ortaklıkla, sözleşmeye konu ihale bedelinin  dağılımı, yüzde 80 işin paylaşımı nasıl yapıldı acaba?
Havalimanına ulaşmak için onca para ve zaman kaybı yaşayacak milyonlarca kişinin bu sorunun cevabını öğrenmeye hakkı yok mu?