Melen Barajı çıkmazı

Çiğdem Toker: 2000'li yıllardaki ilk projede ‘kil çekirdekli kaya dolgu' tipinde tasarlanan Melen Barajı, sonrasında anlaşılmaz bir biçimde ‘silindirle sıkıştırılmış beton baraj' tipine dönüştürüldü.

Değerli okurlar,

bundan önceki son iki yazım Melen Barajı ile ilgiliydi. “Melen projesi umutsuz” başlıklı (5 Kasım) yazıda, barajın geçen yıl yapılan güçlendirme ihalesiyle ilan edilen 1000 günlük süre içinde bitirilemeyeceğinin anlaşıldığını, İBB yönetimi ile İSKİ'ye sunulan bir raporu temel alarak nedenleriyle paylaştım.

“Bitmeyen Melen'in ağır maliyeti” başlıklı (8 Kasım) yazıda da ihale geçmişi 10 yıla dayanan Melen Barajı için bugüne dek ayrılan kamu kaynaklarını, açılmış ihaleler, kamulaştırma bedelleri ve İSKİ'den aktarılan kaynakları dikkate alarak yazdım.

Her iki yazıya da çok sayıda –çoğu uzman- okur iletisi geldi. Sorgulayan ve katkı sunan bu mesajlar için teşekkür ederim. Okurlar en çok, 16 milyon nüfuslu İstanbul'un uzun vadeli ihtiyacı için bugüne dek hep Melen Barajı'nın öne çıkarıldığını hatırlatarak, “Peki baraj bitmiyorsa su sorunu ne olacak?” sorusunu yöneltiyor.

1000 GÜNLÜK SÜRE

Melen Barajı, 2018'de bitecekti. Olmadı, 2019'da denildi. Gövde inşaatı bitmesine rağmen çatlaklar oluştuğu ve su tutulamayacağı ortaya çıkınca da güçlendirme ihalesi yapıldı.

“Konsept proje” diye anılan ve gerçekte son derece teknik bir iş olan “güçlendirme” yapısının, ihale şartnamesine göre, yer tesliminden sonraki 1000 gün içinde tamamlanması gerekiyordu. DSİ söz konusu güçlendirme ihalesini Şubat 2020'de yaptı. Ancak yer teslimi ihaleden 4 ay sonra yapıldı: 1 Haziran 2020'de. İşin bu önemli boyutu da hiç tartışılmadı.

★★★

1 Haziran 2020'den itibaren hesaplanacak 1000 günlük süre, Şubat 2023'de sona eriyor. Bugün itibariyle 1000 günlük sürenin yarısı aşıldı. İBB yönetimine sunulan uzman raporu, “güçlendirme” işinin kalan 500 günde tamamlanmasının mümkün olmadığını vurguluyor.

2000'li yıllardaki ilk projede ‘kil çekirdekli kaya dolgu' tipinde tasarlanan Melen Barajı, sonrasında anlaşılmaz bir biçimde ‘silindirle sıkıştırılmış beton baraj' tipine dönüştürüldü.

SAHADAKİ MAKİNA

İBB've İSKİ'ye sunulan raporda, güçlendirme işinin neden kalan 500 günde tamamlanamayacağı açıklanmış ancak doğal olarak çok teknik ifadelerle. Mühendis olmayanların bir okuyuşta anlaması kolay değil. Sorarak basitleştirmeyi deniyorum:

“Güçlendirme işi, Melen Barajı için bir “sızdırmazlık perdesi” inşaatını içeriyor. Bu büyük çalışma için ise işe uygun makine ve ekipmanların yeterli seviyede olması gerekiyor. Sahadaki iş makinası sayısı yeterli değil. Bu da çalışmada mesafe almayı engelliyor.”

★★★

Öte yandan bazı iyileştirme çalışmalarının da halen başlamadığı belirtiliyor.

Değerli okurlar Melen Barajı'nı ilk kez yazmıyorum. Birkaç yıldır fasılalarla gündeme getiriyorum ama son gelişmeler, gerçekten iç açıcı değil. Bundan daha vahim olan, DSİ ile Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan bir ses çıkmayışı. İstanbul'daki baraj doluluk oranları son dokuz ayın en düşük seviyesindeyken, yıllardır “ha bugün ha yarın” diye diye Melen'e bağlanan su kaynağının nerelerden karşılanacağının hesabını ülkeyi yöneten hangi siyasetçi verecek?

Büyük Atatürk'ü ölümünün 83. Yılında saygıyla, teşekkür duygusuyla  anıyorum.