Müteahhitlik giderleri tutulamıyor

Çiğdem Toker: Müteahhitlik giderleri başlığından yapılan harcamalarda, “büyük” kelimesinin yetersiz kalacağı yükseklikte bir artış görünüyor.

Nisan ayı bütçe rakamları açıklandı. 2018 bütçesine ilişkin ilk çeyrek verileri çıkmış oldu.
Muhasebat Genel Müdürlüğü’nce yayımlanan bütçe gerçekleşmeleri, bize her zamanki gibi önemli işaretler veriyor.
Müteahhitlik giderleri başlığından yapılan harcamalarda, “büyük” kelimesinin yetersiz kalacağı yükseklikte bir artış görünüyor. Rakamlara geçmeden önce, bu gelişmenin sıklıkla yer verdiğimiz kamu ihaleleri ve “adrese teslim” nitelikli 21/b yöntemli ihalelerdeki trendi teyit ettiğini belirtmiş olalım.

***

Ocak-Nisan dönemini içeren dört aylık müteahhitlik giderleri 14.5 milyar TL’yi geçmiş.
Dahası, nisan ayında müteahhitlere yapılan harcama bir önceki ayın iki katına çıkarak 5.5 milyar TL’ye yaklaşmış.
Bütçede müteahhitlik harcamalarının aylara göre dağılımı:
Ocak: 3 milyar 774 milyon TL
Şubat: 2 milyar 926 milyon TL
Mart: 2 milyar 353 milyon TL
Nisan: 5 milyar 464 milyon TL
Dört aylık 14.5 milyar TL’nin ne anlama geldiği, önceki yıla bakıldığında daha iyi anlaşılıyor. 2017 yılı bütçe sonuçlarına göre, ilk çeyrek müteahhitlik gideri 4 milyar 873 milyon TL.
Bu da geçen yıla göre, 9.6 milyar TL’lik bir artış olduğu anlamına geliyor. Yanısıra, TL bazında yaklaşık 3 kat artış.
2017 yılı bütçesinde Ocak-Nisan dönemi müteahhitlik harcamaları ise şöyleydi:
Ocak: 250.4 milyon TL
Şubat: 599 milyon TL
Mart : 1 milyar 628 milyon TL
Nisan: 2 milyar 396 milyon TL
Bu yılın Ocak-Nisan döneminde yapılan 14.5 milyar TL’lik müteahhitlik harcamalarının yaklaşık yarısına karşılık gelen tutarı yol yapım giderlerine akmış: 6.7 milyar TL.
Hizmet binaları için müteahhitlere yapılan ödemeler 2.9 milyar TL.
Müteahhitlik harcamalarındaki büyük artışı gösteren bu tablo (ki, detaylarına ulaşmak kolay) bize, AKP iktidarının övündüğü büyüme rakamlarında, inşaat sektörünün yeri konusunda fikir verebilir.

Davetli bilançoda son durum

Bu arada davetli ihale konusunda kaynağından en güncel ve taze bilgiyi paylaşmalıyım.
Önceki iki yazıda işlediğim son torba yasadaki 21/b konusu TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda uzun uzun tartışıldı.
Hafta başı yapılan oturumda “kulaklarımızın çınlatıldığını” da tutanaklardan gördük. Buna pek de üzüldüğümü söyleyemeyeceğim. Hiç değilse, kişisel çabalarla oluşturmaya çalıştığımız, davetli ihalelerin bilançosuyla ilgili net verilere ulaşmış olduk. “Kişisel çabalar” ibaresini özellikle vurguluyorum. Zira 21/b ihaleleri kamuoyuna duyurulmuyor. Açık ilan yapılmıyor.
Önceki yazılarda, davetli ihalelerin, önceki yıllarla kıyaslandığında 2017 yılında “pik” noktaya ulaştığını ve ihale büyüklüğünün 36.5 milyar TL civarında olduğunu aktarmıştım.
Geçen pazartesi, Kamu İhale Kurumu yetkilileri, Komisyon üyelerinin talebi üzerine ihale verilerini millletvekilleriyle paylaştı.
Buna göre 2017 yılında 21/b’ye göre yapılmış ihalelerin toplam büyüklüğü 36 milyar 950 milyon TL’ymiş. Bu tutarın yaklaşık 31 milyar TL’si yapım, yaklaşık 5 milyar TL’si hizmet, 1.1 milyar TL’si ise mal alımlarına karşılık geliyor.
Geçen yıl verilen 37 milyar TL’lik davetli ihale büyüklüğünün, önceki yılın iki katı olduğunu da kayıt düşelim. 2016 yılında, yatırımcı kamu idarelerinin 21/b’ye göre yaptığı ihale büyüklüğü
17.4 milyar TL’ymiş.
Bu büyüklüklerin ve ihale süreçlerinin, kamu kaynakları bakımından usulüne uygun olup olmadığı ileriki zamanlarda ortaya çıkacaktır.