Sahi kimin bütçesi?

Çiğdem Toker: Kamusuyla, özeliyle harcamaların röntgenini çeken bu raporun, 2018 değişikliğiyle Anayasa'dan çıkarıldığını da bu vesileyle hatırlıyoruz.

Maliye ve para politikaları arasında var olduğu iddia edilen “eşgüdüm” sürecekti.

Hafta başı duyurduğumuz bu ifade, Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasını taşıyan 2022 bütçe teklifinin ilk sayfasına “hedef” diye konulmuştu. Ömrü üç gün sürmedi. Merkez Bankası'nın aklı başında ve bu işten menfaati olmayan herkesi irkilten indirim kararıyla, şu havalı eşgüdüm hedefi de yerle yeksan oldu. Karardan önce döviz satın alanın servetine servet kattığı bu faiz indirimini 2022 bütçe hedeflerine eklesinler artık.

★★★

Aslına bakarsanız, bütçenin tüm hedefleri TBMM'ye zaten dağılmış olarak gelmişti. Evvelsi gün Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın bütçe sunuş görüşmelerinde alenen ortaya çıktı.

160 MİLYAR FAZLA HARCAMA

2021 bütçesinde ödeneklerin tam 160 milyar TL, üstelik yetkisiz biçimde aşıldığını, İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta açıkladı. 1 trilyon 346 milyar TL olarak hedeflenmiş olan 2021 yılı bütçesinin bugün 1 trilyon 506 milyar TL olarak tahmin edildiğini, bu tahmini de hükümetin kendileriyle paylaştığını belirten Usta, bakın ne dedi:

“Yani biz burada bir ay uğraşıyoruz, yaklaşık 15-20 gün Genel Kurul'da uğraşıyoruz, daha önceki bizim çalışmalarımıza bakarsak en az 2 aylık bir emek var. Bir bütçe yapılıyor, bu bütçenin bakanlıklar bazında dağılımı yapılıyor, bu bütçeye bir tavan konuluyor. (…) Bütçe hakkı Meclis'indir diyoruz fakat Meclis'e hiç sormadan, danışmadan idare şu anda bize sormadan, etmeden bize diyor ki: Ben bu ödenekleri 160 milyar lira aşacağım.”

ÖDENEĞİN YÜZDE 11.9 ÜSTÜ

160 milyar TL gibi çok büyük bir sapmadan söz ediyoruz. Usta haklı olarak sözlerini “Bilmiyorum ben kaçırdım mı yani bize bir ek ödenek için gelindi mi yani şu Parlamento'dan işte verilen ödeneğin yüzde 11.9 üzerinde harcama yapmaya yetki alındı mı? Bu yetkisiz harcama nasıl yapılıyor?” diye sürdürdü.

Bir diğer önemli detay da “Milli Bütçe Tahmin Raporu”na dair. Bu raporun içindeki, “Kaynak Harcama Dengesi” tablosu da Usta'nın ifadesine göre artık vekillere dağıtılan bütçe dokümanlarında yer almıyormuş.

Kamusuyla, özeliyle harcamaların röntgenini çeken bu raporun, 2018 değişikliğiyle Anayasa'dan çıkarıldığını da bu vesileyle hatırlıyoruz.

Peki bunun anlamı ne?

TBMM'ye verilen bütçe ile genel denge arasında kopukluk olma riski. Bu kopukluk, program tahminleriyle istenildiği kadar “oynanabilme” ihtimalini çağırıyor.

SAYIŞTAY RAPORLARI

Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre, bütçe maratonu boyunca toplam 198 adet Sayıştay raporu ele alınacak.

Komisyon üyesi Abdüllatif Şener, Sayıştay raporları konusunda önemli bir saptama paylaştı. Başbakan Yardımcılığı, Maliye Bakanlığı yapmış bir isim olan Şener, bu yıl TBMM'ye gelen Sayıştay raporlarının “tamamıyla kontrollü” olduğunu söyleyip dedi ki:

RAPORLAR İADE EDİLSİN

“Denetçilerin raporları mümkün olduğu kadar siyasetin az bilgi edinmesini sağlayacak şekilde kısaltılmış, veriler hiç zikredilmemiş şekilde geldi önümüze. Bu da işi baştan sakatlıyor.”

Şener bu nedenle raporların Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından Sayıştay'a iade edilmesi, ayrıntılı veriler için talepte bulunulması gerektiğini söyledi.

TBMM çalışmasına ışık tutması gerekirken kuşa dönmüş Sayıştay raporları, Kaynak Harcama Dengesi Tablosu'nun kaçırıldığı bütçe dokümanları, hedeften 160 milyar TL saptığı halde, yetki istemeye tenezzül edilmeyen bütçe harcaması…