Varlık Fonu sorunları

Çiğdem Toker; Denetim görevini DDK'nın yapması “denetim etiği” açısından sakıncalı. Çünkü DDK Cumhurbaşkanı'na bağlı. TVF'nin başkanı da Cumhurbaşkanı.

Önce taze bir gelişmeyle başlayalım:

“Kanun yapma yetkisi kimin?” başlıklı önceki yazıda anlattığım, TBMM yetkisine keyfi nitelikli müdahale, yine TBMM'de düzeltildi.

Konu, Cumhurbaşkanı'na fiyat farkı kararnamesi çıkarma yetkisi de veren torba yasaya AKP-MHP milletvekilleri imzasıyla getirilen bir madde ekleme girişimiydi.

Önergeyle TOKİ bünyesindeki ihale sözleşmeleri hakkında, Cumhurbaşkanı “farklı düzenleme yapabilir” deniliyordu. Muhalefetin tepkisi büyüyünce önerge dün değiştirildi. “Farklı düzenleme” gibi keyfi ve soru işaretlerine yol açacak ifade kaldırıldı. Yerine “gerçekleştirilemeyen iş miktarı için süre uzatımı ve fiyat farkı verilmesine yönelik Cumhurbaşkanı tarafından düzenlemeler yapılabilir” diye daha açık bir anlatım kaleme alındı

★★★

Gelin görün ki, TBMM'nin yasama yetkisine özen göstermeyen tutum ve işlemler bitmek bilmiyor. Bu defa konu, Türkiye Varlık Fonu A.Ş (TVF) ile ilgili. Başkanlığını Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yaptığı Sayıştay'ın denetleyemediği TVF için her yıl yapılan bağımsız denetim sonuçlarının, her yıl ekim ayında Plan ve Bütçe Komisyonu'na gelmesi gerekiyor.

İşte bu rapor hem yine gecikmeli geldi hem de TVF'nin işleyişi ve kullandığı kaynaklar konusunda sorunlu alanların çoğaldığı görüldü.

65 GÜN GECİKTİ

TVF ile onun kurduğu diğer şirketlerin mali tabloları ve faaliyetleri hakkındaki denetim raporlarının görüşmesi 5 Ocak'ta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapılmıştı. İşte bu sunum ve görüşmenin ardından komisyonun CHP'li üyeleri, sunumun 65 gün geciktiği tespitiyle birlikte TVF'nin son denetim raporlarına ilişkin bulgu ve eleştirileri ayrıca raporlaştırdı.

Rapordaki saptamalar TVF'nin altı yıl önce kurulurken tartışılan ikinci bir Hazine gibi davranıldığını bir kez daha ortaya koyuyor. Rapordan birkaç başlık:

– Fon yöneticileri TBMM'deki toplantıya katılmadı. Bu tespit, raporda şöyle yer aldı:

“TVF Yönetim Kurulu üyelerinden sadece genel müdür Arda Ermut'un toplantıya katılması, mevcut yönetim kurulu üyelerinden diğerlerinden hiç birisinin Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki toplantıya katılmamalarının nedeni anlaşılamamıştır.

Fon bünyesine alınan şirket ve kuruluşların üst düzey yöneticileri/veya temsilcileri de (Ziraat Bankası A.Ş. Halkbank, Vakıfbank, THY, BOTAŞ, TPAO, PTT, Borsa İstanbul A.Ş, Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV, Türk Telekom ,Türkiye Denizcilik İşletmesi, Eti Maden İşletmesi, Çaykur, Türkşeker, Milli Piyango İdaresi vb.) komisyon toplantılarına katılmamışlardır.”

– Denetim görevini DDK'nın yapması “denetim etiği” açısından sakıncalı. Çünkü DDK Cumhurbaşkanı'na bağlı. TVF'nin başkanı da Cumhurbaşkanı.

DANIŞMANLIK GİDERLERİ ARTIYOR

– TVF A.Ş bünyesinde çalışan kişi sayısı 93 olmasına karşın, danışmanlık giderleri 2020'de 5 kattan fazla artarak 28 milyon 21 bin 351 TL'ye ulaştı. Danışmanlık giderlerinin fazlalığının nereden kaynaklandığı, söz konusu danışmanlık hizmetlerinin ne tür prosedürler uygulanarak kimlerden temin edildiğine dair herhangi bir bulguya raporda yer verilmemiştir:

– Denetim elemanları; TVF, TVF'nin kurduğu diğer şirketlerin, alt fonların işleyişi, mali bünyeleri, kâr zararları konusunda ek değerlendirme yapmadılar.

– Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senedi ihracı ile eskiden Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi, kamu bankaları, Merkez Bankası üçgeninde yapılan işlemlerin, şimdi TVF'ye bağlı kurulan Piyasa İstikrar ve Denge Alt Fonu aracılığıyla yürütülmesinin nedeni anlaşılamamaktadır. Bu konuda komisyon çalışmaları sırasında tarafımızca yöneltilen sorulara tatminkar bir yanıt verilmemiştir.

Raporun ekinde, Cumhurbaşkanlığında üst düzeyde görev yaparken aynı zamanda TVF bünyesindeki şirketlerde yönetim kurulu üyesi olarak da görev alanları gösterir liste yer alıyor. Çoğu, kamuoyunun yakından tanıdığı isimler.

TVF konusunda devam edeceğiz.