Velilerden bağış istemek

Çiğdem Toker; Bakan Mahmut Özer “Bütçe bunun için var” dese de bu döngünün sona ermediği yeni dönemde de sürdüğü haberlerden anlaşılıyor.

Okullar açıldı. Bütçe açısından “takke düştü kel göründü” deyimini doğrulayan zamanlardayız. Bakmak isterseniz okulların açılma mevsimi, bir iktidarın bütçe önceliklerini anlatan göstergelerden birine dönüşür.

Neden mi?

Bu sene de hatırladığımız bütün seneler gibi, okul yönetimleri velilerden kayıt parası adı altında zoraki bağış istedi. Bu sene de hatırladığımız bütün seneler gibi isimlerinden ve kim olduklarından bağımsız bir biçimde Milli Eğitim Bakanı, velilerden para istenmesinin kesinlikle yasak olduğunu ve yasağa uymayanlara yaptırım uygulanacağını açıkladı.

Zorla bağış alan okullar ve yöneticiler hakkında inceleme başlatıldığı, sorumlular hakkında disiplin cezaları uygulandığı da daha önce haber olarak yer almıştı. Ancak bu yaptırımlar gerçekten etkili olsa aynı dayatma sürdürülebilir miydi sorusu cevap bekliyor.

Bakan Mahmut Özer “Bütçe bunun için var” dese de bu döngünün sona ermediği yeni dönemde de sürdüğü haberlerden anlaşılıyor.

Milli Eğitim Bakanları her sene bunun yasak olduğunu açıklamasına karşın bu rahatsız edici, velilerin huzurunu kaçıran en önemlisi de yasalara aykırı bu uygulamanın neden devam ettiği sorusu, aslında bütçe önceliklerinde saklı.

DEVASA ÖDENEĞİN YÜZDE 68'i

Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2023 yılı bütçesi Orta Vadeli Program'da 435.4 milyar TL görünüyor. (Tam olarak yazalım: 435 milyar 351 milyon 82 bin TL) Bu büyüklükle Hazine ve Maliye'den sonra bütçeden en yüksek tutarlı ödeneği alan kamu idaresi. Kamu idarelerinin toplamının 4.1 trilyon TL olduğu düşünülürse, MEB'in bu büyüklükteki payı yüzde 10'un üzerinde. Bütçe rakamlarına ayrıntılı eğildiğimizde de MEB'e ayrılan bu devasa ödeneğin en devasa kısmının personel harcamalarına gittiğini görüyoruz. 2023 bütçe kanun teklifi henüz sunulmadı ama yine OVP'deki veriler ödeneklerin nereye harcanacağını genel hatlarıyla gösteriyor.

MEB'e bütçeden ayrılan 435.4 milyar TL ödeneğin tam yüzde 68.3'ü, personel giderleri için harcanacak. Tam tutarı da paylaşalım:

Önümüzdeki sene MEB bütçesinin 297.4 milyar TL'lik kısmı personel giderleri için ayrıldı.

Bu kadar yaygın ve köklü bir kurumun eğitim ordusu ve çalışanları için ayrılan ödenek kabul edilebilir olsa da “mal ve hizmet alımları” kalemi için ayrılan ödenek eleştiriyi hak ediyor.

YÜZDE 10'U ALIMLAR İÇİN

Düşünün ki, Türkiye'nin en büyük bütçesine sahip ikinci kurumunda mal ve hizmet alımı için ayrılan ödenek, toplam ödeneğin sadece yüzde 9'una karşılık geliyor. Tam olarak yazalım: 38 milyar 973 milyon 955 bin TL. Mal ve hizmet alımları da Türkiye genelindeki okulların fiziki ihtiyaçlarını da kapsayan ihaleleri içeriyor.

Eğitimden sorumlu bakanlığa 435 milyar lira ödenek verip bunun yüzde 10'unu bile okulların temel ihtiyacına ayırmayan bir siyasi tercihten söz ediyoruz.

Okulların ihtiyaçlarını ciddiye almak, bütçeden kaynak ayırmakla olur, lafla değil. Bu da gereken siyasi iradeyi göstererek sağlanabilir.

Mesele bu kadar nettir.