Yeni Partileri oluşturan siyasal iklim ve başarılı olma şansı?

İmamBakır Üküş; Yaşanan siyasal çözülüşle en çok yükselmesi gereken parti CHP neden yükselmiyor? İstanbul’u ve Ankara’yı kazanan CHP seçmeni desteğini neden arttırmıyor? Yerel seçimlerdeki başarı neden CHP’nin oylarına yansımıyor? CHP neden çekim merkezi olamıyor?

Türkiye ekonomik krizin ötesinde köklü bir siyasal krizle yüz yüze…
12 Eylül’ün yarattığı siyasal sistem; partiler ve seçim yasaları çöktü…
Bu çöküş bütün partileri etkiliyor…
Bütün partiler bu çöküşün siyasi enkazı altında…
***
12 Eylül darbecileri siyaseti ve siyasi partileri “dizayn” etmek için çaba gösterdi…
Amaçları Amerika’daki gibi iki parti etrafında şekillenen bir siyasal ortamdı…
Bu amaçla siyasi partiler ve seçim yasaları çıkarttılar…
12 Eylül darbecileri bununla da yetinmediler “gönüllerindeki” iki siyasi partiyi de bir şekilde oluşturdular…
***
12 Eylül darbecileri kendi hayallerindeki “merkez sağ” ve “merkez sol” partiyi oluşturdular…
Bununla da yetinmediler…
Merkez sağda ve merkez solda yeni partilerin kuruluşunun önüne engeller çıkardılar…
Engellere rağmen kurulan partileri ise darbenin verdiği yetkilerle “veto” ettiler…
***
12 Eylül darbecilerinin millete dayattığı ve oluşturan baskı iklimiyle kabul edilen anayasaya aslında herkes karşıydı…
Bugüne kadar da onlarca kez değiştirildi…
Birçok kez anayasa değişimi için referandum yapıldı…
Anayasa defalarca değişirken el vurulmayan, değişmeyen, değiştirilemez olan hep siyasi partiler ve seçim yasaları oldu…
***
Her iktidar döneminde anayasa değişimleri oldu…
Her iktidar geldi- gitti…
Ama kimse siyasi partiler ve seçim yasalarına dokunmadı…
Çünkü o yasalar parti liderlerine parti içi “sultanlık” imkanları sunuyordu…
***
Son yapılan başkanlık rejimi yasaları siyasal krizi bırakın çözmeyi daha da derinleştirdi…
Koalisyon dönemlerini bitirmeyi amaçlayan yeni sistem tam tersine daha beter koalisyonları zorunlu kıldı…
Bırakın barajı aşmış partileri üç-beş bin oy gücü olan partileri bile “önemli” hale getirdi…
%50+1 sistemi siyasal krizin fitilini ateşledi…
***
Bugünkü siyasal krizin üç büyük nedeni var…
Birincisi; en küçük oy gücünü bile dikkate almayı zorunlu kılan siyasal sistem…
İkincisi; AKP ve MHP bloğunun çözülüşü…
Üçüncüsü; muhalefet partilerinin çözümsüzlüğü…
***
Mevcut siyasal sistem dolayısıyla artık barajı aşmanın bir önemi kalmadı…
İttifakların mümkün olması barajın varlığını anlamsız kıldı…
Ayrıca barajı aşmak veya grup oluşturacak kadar milletvekilliğinin de bir anlamı kalmadı…
Barajı aşmasan da, milletvekili çıkaracak kadar gücün olmasa da sistem küçük partileri denkleme dahil etti…
***
AKP ve MHP’de başlayan çözülüş devam ediyor…
MHP siyasal bitişini AKP ve iktidar kayığına binerek sürdürmenin bir yolunu buldu…
Ama bulunan yol aynı zamanda AKP’nin çözülüşünü hızlandırdı…
MHP belki ömrünü uzattı ama bu ittifakla AKP’nin ömrünü kısalttı…
***
7 Haziran’dan itibaren AKP artık tek başına iktidar olma gücünü kaybetti…
31 Mart seçim sonuçlarıyla da artık hiçbir seçimi kazanamayacağı netlik kazandı…
Özellikle başta İstanbul ve Ankara olmak üzere büyük kentlerin kaybedilmesi AKP’den kopuşların önünü açtı…
AKP’den kopanlar Gelecek ve Deva partilerini kurdular…
***
İstanbul ve Ankara’yı 25 yıl sonra kazanan CHP’nin yükselen parti olması gerekirdi…
31 Mart’tan sonra yıldızı parlayan CHP olmalıydı…
Ama olmadı…
CHP’nin bırakın oyunu arttırması, oyunu bile koruduğu tartışmalı…
***
Son dönemde yapılan bütün anketlerin ortak noktası “kararsız” ve “fikrim yok” diyenlerin büyük çoğunluğu oluşturmasıdır…
“Fikrim yok” veya “kararsız” olarak tanımlanan seçmenlerin sayısı neredeyse birçok ankette ikinci parti konumunda olması siyasal krizin en bariz göstergesidir…
Ayrıca birçok ankette “yeni parti” seçeneği birçok meclisteki parti oranından daha yüksek çıkıyor…
Peki neden?
***
12 Eylül’cülerin siyasal sistemi ve barajın yüksekliği seçmeni bazı tercihler yapmak zorunda bıraktı…
Birçok seçmen hiçte istememesine rağmen mecburen bir partiyi tercih etmek zorunda kalabiliyor…
Esas oy vermek istediği parti barajın altında kalır, “oyum boşa gider” korkusuyla seçmenler ikinci tercihleri olan partilere oy veriyorlar…
Aslında AKP ve CHP milyonlarca oyu böyle “ikili tercih” olabildikleri için alabiliyorlar…
***
Yeni siyasal sistemde ittifak politikaları dolayısıyla barajın bir önemi kalmadı…
Bu durum yeni parti kurmak isteyenleri iştahlandıran bir durum oldu…
İttifaklarda “pazarlık gücü” olmak; olabilmek durumu yeni parti kurmak isteyenlere cesaret verdi…
Hedef iktidar olmak değil pazarlık içinde “güç” olmak oldu…
***
Bugünkü siyasal ortamda üç ana ittifak ekseni var…
Birinci eksen; AKP ve MHP Cumhur İttifakı…
İkinci eksen; CHP ve İYİ Parti Millet İttifakı…
Üçüncü eksen; HDP ve bileşenlerin oluşturduğu ittifak…
***
Yeni ittifaklar kurulur mu?
Yeni partiler kendi aralarında yeni bir ittifak ekseni oluşturur mu?
Veya mevcut ittifaklarda kartlar yeniden karılır mı?
Bunları zaman gösterecek…
***
Yaşanan siyasal çözülüşle en çok yükselmesi gereken parti CHP neden yükselmiyor?
İstanbul’u ve Ankara’yı kazanan CHP seçmeni desteğini neden arttırmıyor?
Yerel seçimlerdeki başarı neden CHP’nin oylarına yansımıyor?
CHP neden çekim merkezi olamıyor?

İmamBakır Üküs
İstanbulgercegi.com Genel Yayın Yönetmeni