‘Sudan’ proje çöp oldu

Murat Ağırel; Sudan tarafının ayni sermaye olarak koyması gereken 12.500 hektarlık arazinin şirketin kullanımı verilmemiş olması, şirketin faaliyetlerine başlayamamış olmasının önünde en büyük engel olarak gösteriliyor.

Sevakin Adası’nın Türkiye’ye tahsis edildiği, Türk askerinin görevlendirildiği, en az 600 milyon dolarlık Türk yatırımlarının olduğu Sudan’ı hatırlarsınız. 

Erdoğan’ın “en sevdiği” ülkelerden biri...

Bu sevginin nedeni nereden geliyor bilinmez.

Sudan’da darbe oldu, Erdoğan’ın büyük hürmetle ağırladığı el Beşir hükümeti devrildi. 

Yeni gelen hükümetin Enerji ve Madencilik Bakanı Adil Ali İbrahim, devrik Devlet Başkanı Ömer el Beşir rejimine bağlı olan şirketleri yakıt krizine neden olmakla suçladı.

13 yolsuzluk dosyası açıkladı.

El Beşir, 30 yıllık iktidarı sonrası görevden alınarak tutuklandı. Evinde 130 milyon dolar para çıktı. Ailesi ve ortaklarının 4 milyar dolar değerindeki varlıklarına el koyuldu.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, el Beşir’in İstanbul’da bulunduğu sırada tutuklanması için Türkiye’den talepte bulunmuştu. Buna karşılık Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beşir’i teslim etmemişti. Erdoğan ile el Beşir’in arasının iyi olduğu biliniyor. İki isim birbirlerine “Kardeşim” diye seslenirdi.

Bunları anlatmamın bir sebebi var...

Türkiye ile Sudan arasında bir anlaşma imzalandı. İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşma... Anlaşma, 4 Nisan 2015’te kabul edilerek geçerli oldu. 

Anlaşma ile TİGEM öncülüğünde Sudan’da 12.500 hektar alanda pilot bir çiftlik kurması, tahsis edilen diğer arazilerin ise Türk girişimcilerine açılması planlanmış, TİGEM tarafından kurulması öngörülen şirketin sermaye dağılımı yüzde 20 Sudan, yüzde 80 Türkiye olarak belirlenmişti. Sözleşme süresi 35 yıl olarak öngörülmüştü.

Türkiye’de arazi kalmadığı için(!) Sudan’a çiftlik kurmaya gittik. 

Ancak Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir, 2019 yılında yapılan askeri darbe ile devrilince projenin hayata geçirilmesi kesintiye uğradı.

İşte bu anlaşma kapsamında kurulan şirket ayrıntılarına ulaştım...

Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık AŞ merkezi Ankara’da sermayesi 66 milyon 500 bin Türk Lirası. Ödenmiş sermayesi ise 14 milyon 711 bin TL.

Türkiye tarafı 53.2 milyon TL ödemeyi taahhüt etmiş ve 14.7 milyon TL ödemiş. Sudan tarafı 13.3 milyon TL öderim demiş ama ödeme yapmamış.

Yönetim kurulu beş kişiden oluşuyor. Şirketin başkanı Ecmel Ercan. Yönetimde bir de Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı’ndan yetkili Babiker Osman Mohamed Ali isimli birisi var.

Neyse...

Amaç, Türkiye’de tarıma dayalı sanayinin ihtiyaç duyduğu hammadde üretiminin yapılması olarak belirtilmiş. 

Hiçbir iş yapmayan şirkette 2021 yılında sadece yönetim kurulu başkan ve üyelerine huzur hakkı ve ikramiye olarak 419 bin 965 TL harcama yapılmış.

Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı’nın ayni sermaye taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle şirketin faaliyetlerine başlayamamış bile. 

Darbe olunca her şey ortada kalmış.

Şirket kurulmuş ve Türk tarafı olarak biz sorumluluklarımızı yerine getirmişiz. Türk milletinin vergileri çatır çatır yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı olarak ödeniyor. 

Ancak ortada bir faaliyet yok. Dönem sonunda 1.8 milyon Türk Lirası faiz geliri elde edilmiş sadece.

Sudan tarafının ayni sermaye olarak koyması gereken 12.500 hektarlık arazinin şirketin kullanımı verilmemiş olması, şirketin faaliyetlerine başlayamamış olmasının önünde en büyük engel olarak gösteriliyor.

Bekir Pakdemirli de görevden alındı. 

Büyük tanıtımla kamuoyuna sunulan bu “proje” çöp oldu.