Belediyelerin SGK borçları

Murat Ağırel; Sayıştay özetle diyor ki SGK daha kendi işini yapamıyor bir de yüzde 3’ün tahsili için belediyelerle mi uğraşacak.

AKP’nin 31 Mart Yerel Seçimlerinde belediyeleri adeta patır patır kaybetmesinden sonra ilk hamlesi SGK borçları oldu. 

Yıllardır ne hikmetse hatırlanmayan borçlar belediyeler kaybolunca birden akıllara geldi. AKP döneminde belediyeler borç batağına sokulurken burada Sayıştay raporları üzerinden bas bas bağırdım. 

Bu belediyelerin işleyemez hale geleceğini millete hizmet edemeyeceğini çöp bile toplayamayacak hale geldiğini anlatmaya çalıştım. Ama belediyeler parti çocuklarının çalışmadan maaş aldığı ATM’lere dönüştürüldü. 

İhaleler yoluyla yandaş iş insanları zengin edildi. O paralardan komisyonlar alındı. İş yükseltmeleriyle enflasyon farkları ödendi. Hani sokakta gezerken bu millet nereden buldu da bu parayı ciplere binmeye başladı diyorsanız özetle yolu buydu. 

Gelgelelim iktidar ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçimleri kaybeder kaybetmez kendi iktidarının borçlarını CHP’ye dolaylı yoldan da millete ödetmeye başladı. 

Yine açtım baktım SGK’nın Sayıştay raporunda ne yazıyor diye… 2023 yılı sonu itibarıyla SGK’ya belediyelerin 15 milyar TL, bağlı kuruluşların 690 milyon TL, belediye şirketlerininse 56 milyar TL prim borcu var.

Belediye, bağlı kuruluş ve belediye şirketlerinin SGK’ya olan prim ve prime bağlı borçları 72 milyar TL’ye ulaşmış. Bu tutar SGK’nın 2023 yılı bütçe gelirlerinin sadece 3,14’üne denk düşüyor. 

Yani bütün tantana SGK’nın bütçesinin yüzde 3’ü için. Ama bundan daha kötüsü var.

İcraya intikal eden SGK alacaklarının önemli bir bölümünün tahsil edilemediği, tahsilat oranının yüzde 50’den daha az kaldığı görülmüş. Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İcra Daire Başkanlığından alınan verilere göre, 2019- 2023 yılları arasında icraya intikal ettirilen dosya sayıları, icraya intikal ettirilen alacak miktarı, icra yoluyla tahsil edilen alacak miktarı ile icra tahsilat oranları aşağıdaki tabloda gösteriliyor. Aynen aktarıyorum…

Haciz konulan malların sayısı artmasına rağmen satış oranının düşük kalması icra tahsilat oranlarının düşük olmasının sebebi olarak gösterilmiş. 

2019-2023 yılları arasında toplam 579.267 adet menkul mal için haciz işlemi uygulanmışken bu yıllar arasında toplam menkul mal satışı sayısı 6.820 olarak gerçekleşmiş. Aynı durum, 2019-2023 yılları arasında toplam 359.281 adet gayrimenkul mal için haciz işlemi uygulanmışken bu yıllar arasında toplam gayrimenkul mal satışı sayısı 883’te kalmış.

Yapılan incelemede vadesi geçmiş olmasına rağmen tahsil edilemeyen Kurum alacaklarının topluca icraya aktarılması amacıyla kullanılan “otomatik icra uygulamasının” düzenli olarak çalıştırılmadığı, geçmiş yıllarda bazı yıllar yılda bir kere, bazı yıllar ise icraya aktarım işleminin hiç yapılmadığı tespit edilmiş. Kurum alacaklarından icra havuzuna aktarma işlemi 2023 yılında sadece bir kere gerçekleştirilmiş.

Sayıştay özetle diyor ki SGK daha kendi işini yapamıyor bir de yüzde 3’ün tahsili için belediyelerle mi uğraşacak. 

Çünkü sadece bu değil mesele… Anlatayım.

SGK çerçevesinde sağlık yardımlarından yararlandırılan kişilere iade alınmak kaydıyla temin edilen tıbbi cihazların iade süreçlerinin etkili bir şekilde yürütülemediği de anlaşılmış. Hatta Sayıştay bu tıbbi cihazların geri alınsa dahi bakım ve onarım ile hurdaya ayırma süreçlerini belirleyen düzenlemelerin, prosedürlerin bulunmadığını görmüş.

Verilere göre sigortalı kişinin ölmesine rağmen zimmetli görünen 68 bin 381 adet iadeli tıbbi cihazın geri alınmadığı görülmüş. Ancak, tıbbi malzemeleri kullanan kişiler ile sigortalı kişilerin her zaman aynı kişi olmaması nedeniyle etkili bir takip sürecinin yürütülemediği de aktarılmış. 

Üzerinde zimmetli iadeli tıbbi cihaz bulunan hasta verileri incelendiğinde vefat eden kişiler üzerinde halen zimmetli görünen ve bu kapsamda geri alınamamış 28 bin 539 adet tıbbi cihazın bulunduğu tespit edilmiş. Hepsi milletin parasıyla alınmış devletin malı.

Fiili denetim gerçekleştirilen illerin depolarında çok sayıda kullanılamayacak nitelikte olan, ekonomik ömrünü tamamlamış iadeli tıbbi malzeme bulunmakla birlikte hurdaya ayrılmadığı ve depolarda atıl şekilde beklediği tespit edilmiş.

Özetle Sayıştay diyor ki SGK belediyelerden alacağı borçlarına kadar icra takibindeki dosyalarını sonuçlandırsın, dağıttığı ekipmanların nerede olduklarını bulsun. Öyle ki bu belediyelerin SGK borcunun ödenmesi konusunun iktidar tarafından da nasıl köpürtüldüğünü aslında bir nevi Sayıştay ortaya koymuş.