'Zeytin’in Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması!'

Kanun tasarılarına “sapan taşı yetişmiyor”… Son örneklerinden biri de (uzun ama yazayım): Elektrik Piyasası Kanunu ile Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı. Neymiş? Zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerin aşılattırılması… Ve de yanında da Elektrik Piyasası Kanunu…

Tahmin edebileceğiniz gibi; gene hinliklerin satır aralarına sıkıştırıldığı, muhalefetin gözünden kaçacağından neredeyse emin oldukları, ama fark edilse bile, “el kaldır el indir” nasıl olsa geçirivereceklerini bildikleri kanun maddeleri hazırlamışlar…

İlk maddede, daha önce bol keseden, belli birikim be liyakat aranmaksızın dağıttıkları lisanslara süre uzatımı getiriyorlar. Bu lisansları bol keseden dağıtan EPDK, lisansların gereği olarak yapılması gereken yatırımları yapmayıp, ele geçirdikleri lisansları pazarlamaya çalışanlara “Çantacılar” demişti. Lisansı veren EPDK, verdiği “iş” adamlarına “çantacı” diyen de EPDK… EPDK’nın dağıttığı bu lisansların % 50’sinde gerçekleşme oranı % 10’un altında… Projelerin altıda biri için, ne yaptıkları konusunda EPDK’ya bilgi dahi verilmemiş. İlerleme oranı % 35 ve üzerinde olan lisanslar, toplamın % 24’ü kadar… Bu çok başarılı! Planlamayla, bir arpa boyu ilerlenemeyince, bu lisansların iptal edilmeleri gerekirken, her nedense 30 Mart 2013’te 6 aylık “af” getirilmişti. “Çantacılar”ı kesmemiş olacak ki, bu tasarıyla, yeni ve ucu açık uzatma getiriliyor. Haydi “çantacılar”, hayırlı satışlar… Devlet malı deniz!

Tasarının bir diğer “hayranlık yaratan” maddesi, “kayıp ve kaçak”larla ilgili... Bilindiği gibi dağı, taşı, suyu, havayı ve özellikle de enerji sektörünü salt rant gözlüğüyle gören iktidar, elektrik ve doğal gaz dağıtımını özelleştirmişti. Özelleştirme ile dağıtım hatlarının sahibi olan özel şirketler, bunun karşılığında “hesap kitap” yapıp belli bir bedel ödemişlerdi. Bu devir karşılığında da güya temel amaç, kamunun her nedense beceremediği kayıp ve kaçak seviyelerini aşağıya çekmekti. Bu doğrultuda yıllar temelinde hedef oranlar taahhüt edilmişti. Ama bu hedefler tutmadı. EPDK hemen yetişti. Aralık 2010’da hedefler yukarı doğru revize edildi! 15 Kasım 2012’de bir revizyon daha geldi. Bu tasarıyla 3. Kez revizyon yapılmak isteniyor! Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), yapılan işin amaç ve sonucunu açıkça ortaya koyuyor: “Özelleştirmelerin gerekçesi olarak sunulan kayıp ve kaçak hedefleriyle sürekli oynanarak şirketlerin talepleri yerine getirilirken, özelleştirmeden beklenen kayıp ve kaçağın azaltılması hedeflerinden vazgeçilmesi bir yana, yüksek kayıp ve kaçak hedefleri belirlenerek vatandaşlardan yüksek elektrik faturası tahsilatı yapılmasına olanak sağlanmıştır.”
Bu arada bir iki de ufak “ayrıntı” var. TEDAŞ 2013 yılında, ülke için ortalama kayıp ve kaçak oranını % 15.4 olarak açıkladı. 3 bölgede bu oranların çok üzerinde kayıp-kaçak gerçekleşmiş. Bölgeler: Dicle (kayıp-kaçak: % 75), Vangölü (% 66) ve Aras (% 28). Bu bölgelerin kapsadığı iller: Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak, Bitlis, Hakkari, Muş, Van, Erzurum, Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Iğdır, Kars. Bu, ilk “ayrıntımız” olsun. İkincisi ise, bu illerin dağıtımını alan şirketler ve becerikli iş adamları… Gene EMO’ya kulak verelim:

1. Dicle Bölgesi EDAŞ: İşkaya İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş, Doğu Hattı Enerji Yatırım Sanayi ve Ticaret A.Ş, Kök Makine (Doğu Hattı ve Kök Makine’deki ortaklığıyla Abdullah Tivnikli, Dicle Enerji Yatırım’ın yüzde 27’sine sahip),

2. Aras Bölgesi EDAŞ: Kiler Alışveriş Hizmetleri Gıda A.Ş ve Çalık Holding,

3. Vangölü Bölgesi EDAŞ: Türkerler İnşaat, Turizm, Maden, Enerji, Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Dön dolaş, aynı becerikli “oyuncular”…

Tasarının marifetleri bitmedi… Bir de “asgari tüketim oyunumuz” var. Tasarıda, “imtiyaz sağlanan bu bölgelerde kayıp ve kaçak kullanımının önüne geçilmesi için asgari tüketim uygulamasına EPDK tarafından izin verilebileceğine” yönelik düzenleme yapılıyor. Bunun için de “asgari tüketim” adı verilen uygulamanın getirilmek istendiği anlaşılıyor. Yani, kaçak kullanım nedeniyle faturalandırılması mümkün olmayan tüketimin önüne geçmek üzere belirlenecek asgari tüketim üzerinden herkese sabit bir miktar faturalandırma yapılarak tahsilat gerçekleştirilmeye çalışılacağı görülüyor. Bu maddenin de yasalaşması halinde, kaçak kullanımı olmayan, ancak ödeme gücü de olmadığı için, belirlenecek asgari tüketimin altında tüketim gerçekleştiren ya da konutunu çok sınırlı kullandığı için tüketimi düşük olan yurttaşların cezalandırılması söz konusu olacaktır.

Ayrıca, bu yöntemle bir taşla iki kuş daha vurulması da söz konusudur. İlki, tıpkı “kömür yardımı” ile yapılan oy avcılığındaki gibi, AKP’ye oy verme ön koşuluyla, mevcut yasalarda var olan ancak henüz kullanılmayan bir yol denenebilecektir. Asgari tüketimin bedelini ödemekte zorlanacak yurttaşlar için devlet bütçesinden asgari tüketim ödemesinin yapılacağının açıklanmasının da gündemde olduğu gene EMO tarafından gündeme getirilmektedir. Diğer “kuş” ise iktidarla siyasal yandaşlık içerisinde olan ve uzun zamandır kayıp ve kaçak oranları nedeniyle “tahsilat sıkıntısı” yaşayan elektrik dağıtım şirketlerine, devlet bütçesinden (vatandaşın kesesinden) kaynak aktarımı yapılması olacaktır. 

Böylesi bir uygulamayla, kullanılmayan elektrik üzerinden bile şirketlere sabit gelir garantisi sağlamak anlamına gelecektir.

Daha bir sürü numara var tasarıda. Ama son olarak zeytinliklerin, rant uğruna yok edilmesine ön açan maddeye bir göz atalım. Tasarıyla, zeytinlik alanların başta enerji yatırımları olmak üzere değişik amaçlarla yok edilebilmesine izin veriliyor. Tasarıya göre her ilde vali başkanlığında; il gıda, tarım ve hayvancılık müdürü tarafından başkan yardımcılığı ve sekretarya hizmetleri yürütülecek olan ve adı “Zeytinlik Sahaları Koruma Kurulu” olan kurulun vereceği görüş üzerine; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ya da bakanlığın yetkisini devrettiği valiliklerin izniyle zeytinlik sahaları yok edilebilecek. Hangi faaliyetler için? “Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımları, madencilik faaliyetleri, elektrik üretimine yönelik yatırımlar, petrol ve doğalgaz arama ve işletme faaliyetleri, savunmaya yönelik stratejik yatırımlar, doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı, kamu yararı gözetilerek yol, altyapı ve üstyapı faaliyetlerinde bulunulacak yatırımlar.” Bir de nükleer santral için… Onu ayrıca yazacağız.
Kanun tasarısının adı neydi? Elektrik Piyasası Kanunu ile Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı. 

Islah konusunda şu söylenebilir: Allah sizi ıslah etsin!

“Yabanilerin aşılattırılması” gerektiğine ben de katılıyorum. Ama yabanilerin aç gözlülüğünü, yetim hakkı yeme alışkanlıklarını, ihtiraslar uğruna peynir ekmek yer gibi yalan söyleyebilmelerini önleyen aşı var mı onu bilemedim. 

Duyarsanız bana yazın lütfen…

Neyse canım bize ne bu teknik ayrıntılardan… Bence Cumhurbaşkanı, dünyaca tanınan (nasıl tanındığı önemli değil), kindar ve dindar ve de açılmamış üniversiteyi bitirme becerisi gösterebilen biri olsun… Bırakın bu saçma sapan ayrıntıları…

Necdet Pamir