150 aşı gündemde: Bilim 2 yıl içinde korona belasından insanlığı kurtarır

Orhan Bursalı: Umarım diğer yerli aşı çalışmalarından da iyi sonuçlar alınır ve seviniriz.

Bilim, insanlığı, ekonomisiyle tüm sosyal hayatıyla kurtarma yolunda dev adımlarla ilerliyor. Aralık ayında sınırlı olarak ABD’de halk üzerinde resmen uygulanmasına başlanacak ilk iki aşının. Yani, Türk bilimcilerin yönettiği Pfizer ile ortaklık yapan Alman şirketi BioNTech ve Amerikan Moderna aşıları. Bu iki aşı, birbirine benzer yeni aşı teknolojileriyle üretildi.. Sonuçları birbirine çok yakın, dolayısıyla yeni teknolojiyi de başarıyla test etmiş oldular.

Dün de üçüncü bir ciddi aşı daha gündeme girdi. Oxford Üniversitesi ile İngiliz - İsveç ilaç tekeli AstraZeneca işbirliği ile geliştirilen aşı üzerine ilk açıklanan rapora göre, ortalama yüzde 70 etkililik sağladı. Doza göre bu yüzde 90’a da çıktı. Bu aşının denemeleri 3. fazda 10 bin kişi üzerinde sürüyor ve açıklamalar ilk 131 kişi üzerindeki sonuçların değerlendirilmesini içeriyor. Ciddi hiçbir yan etkiye de rastlanmadığı belirtiliyor.

150 aşı daha deneniyor

Bu aşının etkililiği, diğer ilk aşının yüzde 95 üzerinde etkililiğine göre düşük. Ama aşı altı aya kadar normal soğutulmuş koşullarda saklanabiliyor ve taşınabiliyor. Bu açıdan dünyaya dağıtımı hızlı ve kullanımı daha kolay olacak.

Dünyada ve bu arada Türkiye dahil, 150’yi aşkın aşı adayı, klinik aşamada test ediliyor.

Bu aşılardan 50 kadarı, çok büyük kitleleri kapsayan son aşı deneme aşamasında. Çin aşısı bunlar arasında ve Faz3 son denemelerini Türkiye’de de 20 bin kişi üzerinde sürdürüyor. Çin aşısı aynı zamanda Brezilya ve daha birçok ülkede kitlesel denemelerini sürdürüyor.

Bu aşının da ilk sonuçları aralık - ocak ayında açıklanır. Ayrıca Çin’de iki aşı daha son aşamalarında. Son aşamalarında olan birkaç Rus aşısı da var, bunlardan en az biri Türkiye’de deneniyor.

Yerli aşımızın durumu

Türkiye’den bir yerli aşı Faz-1 diye bilinen ilk insan grubunda klinik testlerine başladı. Sanırım en az 50 kişiyi kapsayan grupta testleri başarıyla geçerse Faz2’ye geçilecek ve daha büyük sayıda insanda denenecek. Faz-3 aşaması ise 10 bini aşan büyük bir grupta denenecek.

Bu yerli aşının, her şeyi başarıyla geçer, etkinliği ve güvenilirliği kanıtlanırsa ancak 2021 sonuna doğru ciddi anlamda kullanıma girebileceği söylenebilir.

Umarım diğer yerli aşı çalışmalarından da iyi sonuçlar alınır ve seviniriz.

Bilim kurtarıcı

Dediğimiz gibi, 50 kadar aşı ciddi olarak dünyanın gündemine düşmeye hazırlanıyor.

Dünya bilimi kurtarıcı rolde. Üstelik 10 ay gibi kısa sürede.

Aşıların üretilmesinin geçmiş yıllarda onlarca yıl sürdüğü göz önüne alınırsa, bilimin günümüzde özellikle canlıların biyolojisi üzerinde ne kadar büyük bir bilgi birikimine sahip olduğu açıkça görülüyor. Üstelik yeni teknolojileri de devreye sokarak.

Bu duruma göre, 2021 yılında çok sayıda aşının kullanıma gireceğini söyleyebiliriz.

2022 yılı ise dünyanın korona belasından büyük ölçüde kurtulacağı yıl olur.

Komplo teoricileri ne yapacak?

Covid-19 belası dünya üzerinde yaygınlığını kaybeder ve sadece belirli bölgelerde lokalize olarak varlığını sürdürür bir süre daha.

Umarım... ve umarım Covid-19 belası, bilimin aşılarıyla dans etmeye kalkmaz, aşıları etkisiz hale getirecek yeni biçimlere girmez.

Bilime güvenin. Komplo teorilerine, uydurmalara, safsatalara kapılmayın. Aklı, analizi, gözlemi ve gerçeği görmeye çalışalım. Komplo teorileri ileri süren, bilimle sıfır ilişkisi olduğu halde teoriler ileri süren kör inançların papaz takımı da en azından aralarından birileri yanlış düşündüklerini ve halka yanlış kanaatler yaydıklarını yazma cesareti gösterirler.. Gösterirler mi?

Bu haftaki Herkese Bilim Teknoloji dergisi, aşıdaki başarıları ele alıyor ve iki Türkün yönettiği BioNTech’in başarısını kapağa taşıyor. Okuyun.