‘Biden’ Çin’i sıkıştırıyor, peki Türkiye?

Orhan Bursalı; Dahası Dışişleri Bakanlığı, “ABD, NATO’yu tekrar tekrar genişletmekten kaçınmış, NATO’nun Ukrayna’yı kabul etmeyeceğine söz vermiş olsaydı, Ukrayna’ya silah vererek alevleri körüklemeseydi, durum çok farklı olurdu” dedi.

Rusya’ya uygulanan ekonomik yaptırımlar ciddi. Her önemli kriz ve savaşta ABD’nin yanında saf tutan Kanada, Avustralya, İngiltere, tabii şimdi Avrupa, alınan tüm mali-ekonomik yaptırımları uygulamaya koydular.

Fazlasıyla: Ancak topyekûn bir savaşta söz konusu olabilecek, bir ülkenin tüm mal varlıklarını da (bu ülkelerdeki Rusya Merkez Bankası dövizleri, altınları, yatırımları vb.) dondurdular. Rus varlıklarıyla tüm alışverişi yasakladılar. Rusya’nın bunlara ulaşabilmesi ve kullanabilmesi mümkün değil.

Fakat Batı’da bu dondurulan varlıkların hacmi henüz bilinmiyor. Şu tahmini yapıyor Amerikalılar: “Üçte iki olabilir.” Bilgiye dayanmayan bir kestirim. Bu kestirime dayalı beklenti de şu: Putin bu dövizleri kullanamayacağı için Rusya kısa sürede çöker.

Savaştan önce Rusya’nın döviz rezervi 650 milyar dolar civarındaydı. Şüphesiz, yaptırımların etkisi Rusya’nın ekonomisinde derin gedikler açtı ve açacak. Finans sistemi büyük yara alıyor... Rus tüketici eskiden olduğu gibi istediği her şeye ulaşamayacak. Veya mallar çok pahalanacak ve bir de yeraltı ekonomisi oluşacak, yeraltı bankacılığı dahil.

IMF’ye göre bu yıl Rusya ekonomisi yüzde 35 küçülür. Amerikalılar, tabii ki bu önlemlerin Rusları Putin’e karşı harekete geçirmesi umudunda!..

ŞÜPHESİZ HAYDUTLUK DA VAR!

Bu arada şunu da belirteyim: ABD ve müttefiklerinin, bir ülkenin mal varlıklarını dondurması aslında haydutluktur; uluslararası hukukun, anlaşmaların geçerliliğinin, sadece onların istedikleri koşullarda söz konusu olabileceğini gösterir. Aynı zamanda “Rus oligarklarına” karşı alınan önlemlerin de şüphesiz hiçbir uluslararası dayanağı yok, hepsi sadece siyasi! Türkiye de ABD ile yaşanan krizde, oradaki dövizlerini (altın) İngiltere’ye nakletmişti, daha güvenli imiş gibi.

Bu açıdan baktığımızda ABD/Batı, Rusya’ya ilan edilmemiş bir savaş uyguluyor. Silahları ve büyük yardımları Ukrayna’ya akıtırken, büyük savaşı ekonomik olarak veriyor… Savaşın sürmesinin, Ukrayna’yı “kurtarmayacağı” ve daha büyük yıkımlara uğratacağını bildikleri ve yazdıkları halde.

YAPTIRIMLARIN EFSANE YÖNÜ

Fakat tüm bu yaptırımların etkili olacağı konusundaki inançların, kesin sonuca ulaşması bakımından “efsane” olduğuna ilişkin yorumlar var Amerikan basınında. Kuzey Kore, Suriye, İran, hatta Rusya, Küba! (ve Türkiye!). Uzun zaman içinde etkili olurlar, en çok da yüzde 40 diyenler var. Yaptırımlara karşı da ülkeler kendi öz programlarını hızla geliştiriyorlar.

Avrupa, mesela Rusya’dan aldığı gaz ve petrolü henüz kesmedi. Bağımlılığını azaltma, seçenek yaratma çalışmaları var. Rusya geçen yıl varili 69 dolar iken petrol ve gaz satışından 119 milyar dolar elde etmiş. Şimdi ise varili 115 dolar.

Yaptırımlara uymayan büyük bir coğrafya ve ülke var. En önemlisi şüphesiz Çin (tabii Hindistan da).

ÇİN’İ DE TEHDİT

Biden, yaptırımların etkili olabilmesi için Çin lideri ile bir video konferans yaptı, iki saat. Silah ve maddi yardımda bulunursanız bunun Çin için sonuçları olur, diye uyardı mı desek, tehdit etti mi!.. Yaptırımları Çin’e yöneltmesi, Batı’nın kontrolündeki uluslararası sistemi tam çökertir, bunu da biliyor.

Çin, Ukrayna’ya insani yardım yapma sözü verdi, ama Biden’ın uyarılarına şimdilik kulak asmadı. Çin, “Ukrayna’da durum arzu etmediğimiz bir noktaya geldi, biz barış yanlısıyız” dedi. Çin, bu uluslararası ekonomik düzende sürekli gelişen ve yarar sağlayan bir ülke, kesintiye uğramasını istemez. Ama Rusya’ya yaptırımlara da katılmaz.

Dahası Dışişleri Bakanlığı, “ABD, NATO’yu tekrar tekrar genişletmekten kaçınmış, NATO’nun Ukrayna’yı kabul etmeyeceğine söz vermiş olsaydı, Ukrayna’ya silah vererek alevleri körüklemeseydi, durum çok farklı olurdu” dedi.

TÜRKİYE VE YAPTIRIMLAR

Tüm bu açılardan bakıldığında, Rusya’ya yaptırımlar Biden’ı boşa çıkarabilir.

Tabii Türkiye var. Bu yaptırımlara katılmadı, iktidar dahası “denge politikası”nın ülkeye önemli yararlar sağlayacağını umuyor. ABD ve Avrupa’dan ekonomik yararlar peşinde koşuyor.

Fakat ABD bir süre sonra Ankara’yı uyarabilir.

Muhalefet saflarında da “Aman başımız belaya girer Ruslarla bu ilişkiler gelişirse, en iyisi mi ülkemizi yaptırımlarla karşı karşıya bırakmayalım” diyenler var.

Yarın, Zelenski’nin ölümcül ikilemi ve Ankara’nın politikası.