Bilim, Beyaz Saray’ın başköşesine tırmandı... Çin ile liderlik savaşı ve BÜ

Dünyada yeni bir meydan okuma biçimleniyor. Bilim temelinde her şey. Çin’in bilim ve teknolojide hızla yükselişi, Trump’ın bilime olan düşmanlığı nedeniyle pek çok projeyi iptali ve ABD’nin bilimle ilgili bazı konularda liderliği reddetmesi gibi önemli gelişmeler, Beyaz Saray’ın yeni yönetimini hareketlendirdi.

Bu konu bizi de ilgilendiriyor, çünkü bilim ve teknoloji, küresel güç, refah ve zenginlik oyununun giderek daha çok merkezine kayıyor. Dahası, Covid-19 salgınına karşı mücadele bile bu küresel güç oyununun net bir parçasına dönüştü. Hem aşı geliştirmede ve dünyaya yaymada hem de aşı konusunda alınacak ciddi önlemlerle ekonomiyi ayakta tutmada ve dünya ile ekonomik ilişkilerinde aşı ve önlem önemli rol oynuyor.

Mesela Çin, ilk zamanlarda çok sıkı kapanmalarla bulaşmayı durdurdu ve ekonomik faaliyetini hızla ayağa kaldırdı. Bunun sonucunu merak eder misiniz? Sadece Covid-19’la ilgili ekonomik faaliyetleri Çin’e 89 milyar dolar artı döviz girdisi sağladı... Covid ile mücadelenin ülke için önemini bu kadar erken kavrayıp önlemlerini hemen alan bir (doktoralı) Çin liderliği var.

BEYAZ SARAY’A DÖNELİM

Biden, bilimi başköşeye oturtan politikalara yöneldi. ABD, üniversitelerinin ve laboratuvarlarının ana kaliteli bilim kaynağı olan yabancılara kapıları açıyor ve Trump’ın bu konuda tüm kısıtlamalarını kaldırıyor. En seçkin beyinleri kapma mücadelesinde yeniden öne fırlayış. Bakalım ülkemizden ne kadarını daha kaptıracağız.

İkincisi, yeni başkan Biden, Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikaları Ofisi Başkanlı’ğına, ünlü ve çok yönlü bir bilim insanını atadı: Eric Lander. Görevi yükseltildi: Kabine düzeyinde bir yeni statü ile söz sahibi kılındı. Lander, Obama’nın bilim ofisinde de çalışmıştı ve o dönemde yayımlanan 69 bilim raporunun hazırlanmasında önemli rol oynamıştı. O dönem çalışmaları ile ilgili olarak, başkana karmaşık bilim meselelerini sunmada müthiş becerikli olarak tanımlanıyor. Bilimsel kariyeri müthiş.

5 TEMEL BİLİMSEL KONU

Ayrıca Biden’ın, onu göreve atarken yazdığı mektup, Amerika’yı bilimde yeni ve büyük bir atılıma hazırlığının da belgesi niteliğinde. ABD’yi bilimde öncü duruma getiren dönüm noktası olan Başkan Roosewelt’in bir mucit ve bilim insanı olan Vannevar Bush’a (1944) yazdığı mektup ile benzerlikleri kuruldu. Bush, Beyaz Saray’da bilim ofisini kurmuş ve devlet desteğiyle sanayinin bilim ve teknolojide büyük atılımına önderlik eden politikaları belirlemiş ve uygulamıştı. Özellikle savaş dönemi olduğu için, askeri silah sanayisinin geliştirilmesinde..

Savaş sonrasında yazdığı mektup tarihsel bir önemdedir: Science: The Endless Frontier (Bilimde Sonsuz Ufuklar). Bu politik bilimsel belge, devlet ve üniversiteler arasındaki büyük işbirliğini ve ABD üniversitelerinin bugünkü büyük bilimsel gücüne ulaşmasını sağlayacaktı.

Şimdi de Biden, Eric Lander’i görevlendirme mektubunda, ABD için bilim ve teknolojinin geleceği konusunda 5 temel sorunu ele almasını söylüyor: Halk sağlığı tehditleriyle mücadele, iklim değişikliğinin etkisini azaltma, ülkenin inovasyonda dünya liderliğini koruma, sosyal gelişimde eşitlik ve ABD araştırma girişimini güçlendirmek.

BAŞLIKTAKİ BÜ DE NEYİN NESİ?

Amerikan bilim çevreleri, Biden’ın ABD için bu kez bilim öncülüğünde bir New Deal dönemini başlatmak istediğini vurguluyor.

New Deal, Franklin D. Roosewelt’in 1929 büyük ekonomik buhrandan sonra, Amerika’yı yeniden var etmek için uyguladığı politikalar dizisine deniyor. 1933 ve 1938 yılları arasında bu ekonomi ağırlıklı politikalar yürürlüğe sokuldu. Tarihsel öneme sahip.

Biden da şimdi 400 milyar dolarlık bir ek bütçe isteyerek Amerika’nın Covid-19 karşısında büyük çöküşünü ve sonuçlarını bir an önce gidermek amacıyla 100 bin sağlıkçının istihdam edileceğini açıkladı.

***

Sıkıldınız mı bu anlattıklarımdan. Sıkılmayın, dünyayı biçimlendiren yeni gelişmelerden bahsediyorum. Bunun Çin’e yönelik bir ayağı var ki, sonraya..

Başlıktaki BÜ nedir derseniz, kastım Boğaziçi Üniversitesi.. Ama başlığa nasıl girdi hiç anlamadım ben de.