Bir Nobel ziyafeti

Orhan Bursalı; Kraliyetin himayesinde bir Nobel töreni. Kraliyet, devlet başkanlığı rolünde aslında. Kral 16. Gustav’ın bu 42. Nobel töreni..

Borular çaldı ve salonun üst katından aşağı doğru kıvrılarak inen koridorda önce İsveç üniversitelerine ait onlarca flama göründü. Flamalar yukarıdan salona doğru sarkıtıldı. Sonra borular çaldı, Nobel kazananlar ve Kraliyet ailesi kol kola yavaş adımlarla salona doğru inmeye başladılar.

netiminde görülmeyecek bir törenle karşı karşıyayız. Kraliyetin himayesinde bir Nobel töreni. Kraliyet, devlet başkanlığı rolünde aslında. Kral 16. Gustav’ın bu 42. Nobel töreni.. Önde Kral, kolunda Tıp Nobeli’ni paylaşan Çinli bilim kadını Tu Youyou. Sancar, üçüncü sırada ve Kral’ın kız kardeşi Kristina ile kol kola indiler...

Büyük dikdörtgen salon; orta koridor, diklemesine uçtan uca Kraliyet ailesi ve Nobel kazananlara ve eşlerine ayrılmış. 1340 misafirin masaları ise bu uzun masaya yanlamasına hazırlanmış. Biz uzun masa yanında, Sancar’dan 10 metre uzakta oturuyorduk. Yemekleri geçiyorum, mükemmeldi, az ve özdü, törenseldi, eğitimli garson ordusu eşzamanlı hizmet etti. Her servis arasında bir müzik gösterisi vardı. İlk gösteride ışıklar azaltıldı, alacakaranlık içinde koridorun iki yanında kadınlı-erkekli koro arya söyleyerek yürüdü, merdivende toplanarak aryalarını sürdürdüler.

‘Dünyayı umut kurtaracak’

Yemek sonrasında Nobel Komitesi başkanı ve grupları temsilen Nobel bilimciler, göğüslerinde Kraliyet kuşağını çapraz taşıyan kızların eşliğinde kürsüye geldiler, kısa ama etkili konuşmalar yaptılar.

Kısaca: Nobel Komitesi Başkanı Prof. Heldin çok anlamlı bir anekdot anlattı: Bir ülke başkanı bir bilim insanına sormuş, “Bilim ülkeyi savunmakta işe yarar mı?” Şu yanıtı almış: “Onu bilmem ama bilim ülkeyi savunmak için çok daha değerli kılar.”

Kimya Nobelcileri adına konuşan Tomas Lindahl, lisede kimyadan çaktığını söyledi... Tıp grubu adına konuşan Campbell, Tıp Nobeli’nin parazit çalışmalarına verilmesini kastederek, “Parazitlere artık saygı gösterme zamanı geldi” dedi. Ekonomi ödülünü alan Angus Deaton: “Bu Nobel ödülü İsveç’in bilime ve eğitime verdiği önemi gösteriyor.”

Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Rus muhalif kadın yazar Svetlana Alexievich en uzun konuşmayı yaptı, Stalin döneminin acılarına değindi: “Dünyayı nefret değil sevgi ve umut kurtaracak, nefret değil, özgürlük anlık bir tatil değil zahmetli bir yoldur” dedi ve ekledi: “Yeni bir barbarlık dönemi içindeyiz, demokrasi emekli olmuş gibi..”

Tören yine çalan borularla bitti ve Kraliyet ailesi Nobel misafirleriyle salondan ayrıldılar. Sonrası şu: Yukarıda balo salonunda dans ve resepsiyon vardı. Özlem Yüzak, Sancar’a eşlik eden Kristina ile fotoğraf çektirdi.

Yemek öncesi Nobel töreni

Bu yemek töreninden iki saat önce de Nobel konseri dinlediğimiz konser salonu bu kez Nobel töreni için hazırlanmıştı. Töreni biz bu kez üst balkondan çok güzel seyrettik.

Bu törenle ilgili fotoğrafları izlemişsinizdir. Kral, Kraliçe ve yakınlarına ait önde 4 sandalye, karşılarında 9 Nobel bilimci. Bilimciler konuşma yapmadılar, çalışmaları İsveççe ve İngilizce kısaca anlatıldı ve Kral’ın elinden bir bir ödül ve madalyalarını aldılar.

Sancar’ın sırrı nasıl patladı?

Sancar’ın Nobel madalyasını Ata’ya bağışlaması hikâyesi: Kaldığımız otelde Aziz Sancar ile baş başa yaptığımız görüşmede, “Orhan sana şimdilik açıklanmasını istemediğim bir bilgi vereceğim, Nobel madalyasını 19 Mayıs’ta Ata adına Anıtkabir’e bağışlayacağım...”

Sır sırdır.. Tabii ki başımız üstüne. Ama olay farklı gelişti..

Stockholm Türkiye Büyükelçiliği’ndeki kabulde Sancar bu bilgiyi devlete de açıklama gereği duydu. Büyükelçi Kaya Türkmen, Cumhurbaşkanı başdanışmanı Davut Kavranoğlu, TÜBA Başkanı Ahmet Cevat Acar’ın da katılmasını istediği küçük toplantıda bunu devlete açıkladı. Onlar da Cumhurbaşkanı’nın, ABD’ye gitmeden önce Sancar’ı mutlaka Ankara’da görmek istediğini bildirdiler. Sancar’ın programı böyle değişti. Pazartesi Ankara’ya uçuyor, salı görüşme var ve hemen arkasından ABD’ye, özlediği laboratuvarına kavuşacak

Kraliyet yemeği öncesi Sancar’la görüştüm ve madalyanın Ata’ya hediye edilmesi haberinin artık yayılabileceğini söyledim. “Bunu yazmak sana ait olsun, ne zaman istersen” dedi. Nobel yemeğinde, sosyal medyada Sancar’ın bu kararının haber olduğunu görünce, gazeteye gönderdiğimiz haberin başlıklarını değiştirdik:

Sancar, Spor ve Gençlik Bayramı 19 Mayıs’ta, anlamlı bir tarihte, Nobel madalyasını Atatürk’e hediye edecek! Anıtkabir’de nerede ve nasıl sergilenir, artık Genelkurmay karar versin...

Orhan Bursalı - Cumhuriyet