İlkelliği mi savunacağız durmadan? Toplumda kaç ilkel tabaka var?

Orhan Bursalı; Tüm bu ilkelliklere sahip çıkan bu iktidarla mı çağdaşlığa yürüyecek bu ülke!

Durmadan karşımıza getirdikleri şu gerekçelere bakar mısınız:
“Halk böyle istiyor...”
“Halkın kültüründe bunlar var, ne yapalım...”
“Toplumda bunlar yaşanıyor, yok mu sayacağız?..” Vb. vb... Toplum içinde hemen her türlü ilkel yaşama, anlayışa, düşünceye, töreye, geleneğe ilişkin anlayışlar, davranış biçimlerini adeta kutsayan, sahiplenen ve bunları üstelik meşrulaştırarak yasal statüye kavuşturmaya çalışan bir iktidar ve partisi var önümüzde!
Kadının aşağılanması, alınıp satılması, eve kapatılması, örttürülmesi, erken evlendirilmesi, kız çocuklarına karşı tüm erkek egemen ilkellikler.. tecavüz, her türlü istismar ve töre olsun olmasın cinayetler... Bunların tümü çağdaş toplumlarda görülmeyen, ama alabildiğine ve amansızca savaşılan konular.

Tüm ilkellikler yaşıyor
Bizde hepsi bol miktarda var. Çünkü Türkiye demokratik devrimini tamamlayamadı. Toplumda geçmişin her türlü ekonomik-sosyal tortusu, bazen ciddi ölçülerde yaşıyor. Genç Cumhuriyet, köktenci -radikal- devrimleriyle, Osmanlı’nın Cahiliye toplum yapısından çağdaş topluma geçiş için tüm devrimleri birbiri peşi sıra gerçekleştirdi.
Ama toplumların çağdaşlaşması, hele bir cahil toplum yapısından bilgili ve çağdaş toplum yapısına geçmek kolay olmuyor. Devrimleri sürekli canlı tutmanız ve kesintisiz çağdaşlığa yürümeniz halinde bile, ben diyeyim 10 kuşağın değişmesi gerekiyor.
Çağdaşlık, düzenli bir kültürel değişimin yanı sıra, bu değişimin sağlıklı gelişen bir ekonomik yapı ve refah ile desteklenmesi gelişebilir ve toplumda yaşayan ilkel tortular, töreler bertaraf edilebilir.
Türkiye’de her türlü ilkellik var. Ve bunları besleyen ekonomik ilkellik (geniş yoksulluk) dahil.
Kaç bin yıl öncesinin yaşam ve alışkanlık tortuları canlı canlı sürüyor ülkemizde?
Kaç “kültür” tabakası üst üste yaşıyor? Tıpkı mesela Troya’da 8 kültürel toplum kalıntısı gibi...

Sosyologlar arkeolojik kazı yapmalı
Arkeologlar bunu yapıyor da, bugünün toplumbilimcileri, bugün yaşayan toplumda neden “arkeolojik tabakalaşmayı”, geçmişin tüm farklı ilkel yaşam biçimlerini ortaya çıkartacak çalışmalar yapmıyorlar? Ben mi soyunayım buna?!
AKP iktidarı tümüyle bu ilkel töre kalıntılarının tümünü sahipleniyor. Ve bu ilkelliğin üzerinden ticaret ve siyaset yapıyor. Yanlış anlaşılmasın, geçmişin tortuları şu veya bu ölçüde, en “modern” veya “modern kılıklı” katmanlarda da var, yaşıyor ve iktidara onay veriyor.
Tüm bu ilkelliklere sahip çıkan bu iktidarla mı çağdaşlığa yürüyecek bu ülke!

İdam isteği de ilkelliğin dışavurumu
İdam isteği de bunlardan biri aslında: ABD ve idamın olduğu diğer ülkeleri örnek göstermelerine bakmayın; ama adeta esiri oldukları, belki de daha doğrusu halkın esir etmek istedikleri dinci ideolojinin kısasa kısasını savunuyorlar.
Bakın, saati Suudi Arabistan’a göre sabitlediler. Orada kelleler uçuruluyor. Afganistan, Bangladeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Kırgızistan, Kuveyt, Libya, Lübnan, Malezya, Mısır, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Suriye, Somali, Sudan, Ürdün, Yemen, İran, Irak, Bahreyn, Cezayir, Fas, Tunus.. adeta tüm İslam ülkelerinde idam var.
Herhalde şöyle düşünüyorlar: Bizim neyimiz eksik? İslam ülkesi değil miyiz? O halde idam da olmalı!

Adamlarını ‘İdam isteriz’ diye bağırtıyorlar
İdam hangi koşullarda yeniden gündeme geldi: Ülkeyi sürükledikleri iç savaş, dışta savaş, kamplaşma, yoksulluğun sürmesi, cinayetlerin artması, milletin kin ve öfkesinin siyasal söylemlerle bilenmesi ve arkasından da millete çözüm olarak dayatılan “Bu işi ancak idamla çözeriz” aldatıcılığı.
Liderlik ilkelliği dayatmakta yatmaz. Toplumda böyle bir niyet ortaya çıksa bile, bunun ilkellik olduğunu söyleyince şıp diye idam isteyen sesler kesilir.
Ama bu konu şöyle işliyor: Meydanlarda toplantılarda partinin lideri, adamlarını ‘idam’ diye bağırtıyor, sonra lider de çıkıyor bunu halkın isteği olarak ilan ediyor. Birbirini besleyen bir girdap içinde toplum sözde idam istiyor!
Türkiye bir ilkellik sarmalı içinde, bu sadece idam istemekle kalsa!

Orhan Bursalı - Cumhuriyet