Aziz Sancar’dan 1 iyi haber 1 uyarı

Orhan Bursalı; Sancar, Türk dünyası ülkeleri ile Çin’i kıyasladı. Coğrafi büyüklük ve doğal zenginlikler bakımından hemen hemen aynı olan iki dünyada Çin bilim ve teknoloji üretiminde dünya lideri iken, Türk dünyası ise çok çok geri kalmıştı.

Aziz Hoca iki günlüğüne geldi iki konferans verdi ve döndü. İki konferansını da dinledim.

İlki İTÜ’deydi, TÜBİTAK başkanlığından İTÜ rektörlüğüne atanan (Hayırlı olsun!) Hasan Mandal’ın İTÜ’nün başarılarını anlattığı konuşmasından sonra, açılış dersini verdi. Konusu, iki yıl önceki keşfiydi, laboratuvarlarda kullanılan EdU molekülünün, bir rastlantı olarak, sağlam DNA’da, sanki DNA hasara uğramış gibi etki yaptığını ve onarım mekanizmasını harekete geçirdiğini ve durmadan tekrarlanan aynı işlem sonucu hücrenin öldüğünü görmüşlerdi. Bu önemli bir buluştu.

EdU’nun kanser ilaçlarının aksine, kan-beyin bariyerini aşarak beyne ulaştığı biliniyor. Aziz ve arkadaşları da “Eğer beyin kanseri olan bir hastaya verilirse beyine gider, bu kanserli hücrelerin DNA’sına girer ve nöronlara zarar vermeden tümörü öldürür” tezini geliştirdiler: “EdU neden sağlıklı beyin hücrelerine zarar vermez? Çünkü beyin nöronlar çoğalmıyorlar, beyin kanseri hücreleri ise onlardan bağımsız olarak hızla çoğalıyor. EdU molekülü işte bu tümörleri hedef alıp yok edebilir.”

Şimdi fare deneyleri olumlu sonuç verdi, evet glioblastoma tümörlerini öldürüyor. Bu kanser, kanserler arasında 10. öldürücü nitelikte. Yeni haber şu: İnsanlarda klinik deneylere başlayacaklar. Ama FDI’dan izin almaları gerekli. Başkan ile konuşmuş Aziz Hoca. Kendisine EdU molekülünün önce insana zarar vermediğini göstermeniz şart demiş. Bu deneylerin masrafları da 2 milyon dolar. Esas zorluk şimdi diyor, bu parayı arıyorlar.

SANCAR’IN 7 MADDELİK MANİFESTOSU

İş Bankası’nın 100. kuruluş yıldönümü için düzenlediği “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış” konferansının davetli konuşmacılarındandı. Buradaki konuşması bilim ve teknoloji üretimi, Çin’in bu konuda dünya liderliğine tırmandığı üzerineydi.

Sancar, Türk dünyası ülkeleri ile Çin’i kıyasladı. Coğrafi büyüklük ve doğal zenginlikler bakımından hemen hemen aynı olan iki dünyada Çin bilim ve teknoloji üretiminde dünya lideri iken, Türk dünyası ise çok çok geri kalmıştı. Çin’in yanına bile yaklaşamıyordu. Çin özellikle son 20 yıl içinde müthiş gelişme kaydetmişti. ABD ile Çin arasında çatışmanın ve ticaret savaşlarının da nedeniydi Çin’in bu büyük yükselişi.

Sancar, Türkiye için 7 maddelik adeta manifesto sayılabilecek görüşlerini açıkladı:

1. Temel bilimlere öncelik verilmeli. Teknoloji üretimi temel bilimlerden doğuyor.

2. Kız ve erkek çocuklara eşit eğitim fırsatı verilmeli.

3. Deney yapmak ve gözlem yapmak teoriden önce gelir. Eğitimde deney yapmaya önem verilmeli.

4. Politika ve din bilime karışmamalı.

5. Bilim insanları da politikaya ve dine karışmamalı.

6. Akademik terfiler ve fonlar tamamen liyakata dayalı yapılmalı.

7. Akademik özgürlük: Bilim adamı ne araştıracağını kendisi seçmeli, ona şunu yap dayatması olmamalı ve zaman tanınmalı.

Sancar’ın bu görüşleriyle iktidar uygulamaları arasında bir ilişki kurmak mümkün değil.

İş Bankası’nın iki günlük konferans dizisi çok başarılıydı. Gökhan Hotamışlıgil, Daron Acemoğlu’dan tutun, seçkin ekonomistler ve Apple’ın kurucularına ve teknoloji  alanında yetkin isimlere kadar çok sayıda uzmanı dinlemek fırsatı buldu meraklılar.  

Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali, “Ulusal bir ekonominin inşası ve Türkiye İş Bankası”nın rolü üzerine, Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran “Bilim, teknoloji ve girişimcilikle ekonomik kalkınma için bankaların rolü” üzerine konuştular.