AKP, Çözüm ve Kobani

Tarih: 26.10.2014

Prof. Dr. Ahmet Özer; Son Kobani olayları AKP iktidarının niyetinin Kürtler konusunda halisane olmadığını ortaya koydu...

AKP Lideri Erdoğan cumhurbaşkanı seçildikten sonra, başbakanklığa gelen Davutoğlunun çözüm süreci işini başbakan yardımcılığından alarak direk kendine bağlaması bu işi önemsediğinin mi yoksa işi komisyona havale edip savsaklamasının mı delaleti. Biz her şeye rağmen birinci argümanın geçeliliğine inanamöak isteriz. Çünkü Kürt meselesinin çözülmesi cumhuriyetin ilanından sonra Türkiyeninin başaracağı en önemli bir iş olacaktır. Bunu başardığı taktirde önümüzdeki bir kaç yıl içinde bölgesinin en saygın demokrasilerinden biri olmamaması için hiç bir neden kalmayacaktır. Ancak maalesef tarihsel bellek bunun o kadar da kolay olmatyacağını hatırlatıyor bize.
Çünkü AKP iktidarı öncesi devlet ve hükümetlerin uygulamaları Türkiye’nin toplumsal, sosyal, kültürel, kimliksel ve inançsal damarları üzerinde epey tahribatlar yaratmıştı zaten. Bu anlamda İttihat ve Terakki’den günümüze kadar yürütülen pratik ve politik uygulamaların yol açtığı yıkım ağırdır ve bu yıkımların önemli bölümü günümüze kadar onarılmış değil. Bugün gelinen noktada ise AKP iktidarı duruyor ve AKP de başlangıçta her ne kadar demokrasi ve katılımı önceleyen bir politikayla işe başladıysa zaman geçtikçe ve güçlendikçe bu anlayıştan koptu eski statükoyu değiştirmek yerine onun bir parçası haline geldi.

Son Kobani olayları AKP iktidarının niyetinin Kürtler konusunda halisane olmadığını ortaya koydu. Kobani düşsüz, PKK’nin beli kırılsın Kürtlerdense IŞİD’le komşu olunsun istendi sanki. Bu tavırında etkisiyle toplumda meydana gelen infial 43 canımızın yitip gitmesine mal oldu. Bu süreçte olayları yatıştırması gerekenler adeta ateşe benzinle gittiler. Şimdi zararın nersinden dönülürse kardır deyip tavır tazelemek gerekir. Bu durum ne iç ne de dış hukukla tutaralı çünkü.

Uluslararsı Hukuka Riayet Edilmeli

AKP iktidarı döneminde Avrupa Birliği ile ilişkilerde ciddi düzeyde bir gelişme kat edilmediği gibi mevcut ilişkilerde de bir tıkanma yaşanıyor. İç ve dış dinamiklerin verdiği desteği demokratikleşme ve Kürt sorununun çözümü yönünde kullanamadı, üstelik bu alanlar dahil, insan haklarına ilişkin uluslararası belgeleri imzalamaktan hep kaçındı.
Nitekim 1-) Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü 2-) Avrupa Konseyi Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartı 3-) Yerel Yönetimlerin Faaliyetlerine Katılım Hakkına Dair Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Ek Protokolü 4-) Avrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 12 Nolu Ek Protokol 5-) Avrupa Konseyi Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi 6-) BM Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (m 27) 7-) BM Ekonomik, Sosyal, ve Kültürel Haklara ilişkin Uluslararası Sözleşme (m13) 8-) BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (m17,29 ve 30) 9-) Avrupa Konseyi Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı (m1,4/6, 6/1,7/3,8/3,9/4,6,7 10/2,3 ve 11 gibi uluslararsı belege ve protokollere imza koyduğu halde işine geleni uyguluyor işine gelmeyeni ise uygulamıyor. Bir kısmına ise uluslararsı hukuka uymayan bir tarzda çekince koymuş durumda.

Üstelik Türkiyenin imzalamadığı, çekince koyduğu sözleşme ve belgelerin esas muhtevası Türkiyenin demokratikleşmesine, insan haklarına, kültürel ve demokratik haklara ilişkindir. İmzalaması durumunda sorunların çözümünü son derece kolaylaştıracak hem içte hem de dışta Türkiye’ye itibar kazandıracaktır. Dışa dönük yaklaşım bu iken içerdede sorunların adı konuldu ama çözümü için somut paratik adımlar bir türlü atılmıyor.

İçerde ne yapılamlı?

Bu anlamada İçe dönük yaklaşımı ele aldığımızda ise; 1)Çatışmaları sonlandırmak, toplumsal birlikteliği sağlamak için yeni bir Anayasanın gerektiği biliniyor. AKP yeni bir Anayasa yapmadı. 12 Eylül Anayasası’na sırtını dayayarak üç dönemdir iktidarını sürdürüyor. 2) Çatışma sürecinde binlerce faili meçhul cinayet ve kayıplar yaşandı. Yine binlerce köy yakılıp yıkıldı. Yaşananların aydınlatılması, faillerinin cezalandırılması konusunda şimdiye kadar somut ve tatmin edici bir adım atılmış değil. 3)Anadilde eğitim hakının güvenceye alınması, noktasında bir gelişme yaşanmadı. 4) %10 seçim barajın kaldırılmasına yönelik büyük bir talep olmasına rağmen bu talep Başbakan tarafından hep geri çevirildi. 5) Aleviler üzerindeki baskıların kaldırılması ve cem evlerinin ibadethane olarak kabul edilmesi başta AKP çok sayıda Alevi çalıştayı yapmasına rağmen Alevilerin sorunlarını çözmede ciddi bir adım atmadı. 6)Roboski’de devlet eliyle açık bir katliam yapıldı. Şimdiye kadar sorumlulara yönelik bir cezalandırmanın yapılmadı., 7)Gezi sürecinden bu yana otoriter baskıcı bir iktidar uygulamasına tanık oluyoruz. 8) 6-7 Ekim olaylarındaki olayların failleri ve bu provakasyonları yapanlar ortaya çıkarılmadı. 9)Bunları yapacağına 1990’lı yılları çağrıştıran Polis selahiyetlerini geceyarısı kanunlarıyla artırma yolunu gitti. 10) Unutulmamalıdır ki polisiye uygulamalar hükümeti bir yere kadar koruyabilir ama başarısızlığını engelleyemez. Geçmişte böyleydi, gelecekte de böyle olacaktır.

Çözüm Süreci Kobani'den Ayrı Tutulamaz.

Hükümetin yapması gereken Çözüm ve Barış sürecini hızlandırmak, başta Kobani olmak üzere Kürtlere dost ve mütefik olarak yaklaşmaktır. Öcalan’ın ortaya koyduğu yaklaşım çerçecesinde hükümetin diyalogu müzakere aşamasına çıkarması ve bunun yasal çerçevesini hazırlayarak sorunun çözümü temelinde yasalarda ve anayasada gerekli değişikleri (anadilde eğitim hakkı, statü ve toplumsal katılım yasasının çıkarılması) yapması gerekiyor. Tabi müzakereyi yürüten tarafların bunu yapabilmelerinin koşullarını oluşturmak elzemdir. Bu noktada devlet her türlü araç-gereç ve olanağa sahipken diğer tarafın içerden bir hücreden bunu yürütmesi ne kadar adil ve sonuç alıcı olabilir? O halde müzakereyi yürütenlerden biri ve en önemli aktörü Öcalansa onunda çalışma koşulları mutlaka sağlanmaldır. Bu sadece Öcalana dair bir şey değil sürecin başarısı için gerekli olan birşeydir. Bu noktada Öcalan bilim insanlarıyla, gazetecilerle, kanat önderleriyle, akil adamlarla görüşebilmelidir. Bunun için de koşulları iyileştirilmelidir. İkinci beklenti de müzakereler yürütülürken üçüncü bir gözün hakemlik yapmasıdır. Dünyadaki benzer deneyimlerin tümünde bu böyle olmuştur. Türkiyede bu işten sonuç almak istiyorsa bir yandan toplumu buna hazırlarken öte yandan işin gereklerini hızla yerine getirmelidir.

Diğer önemli husus ise türkiyenin uyguladığı yanlış dış politikadan geri dönmesi, başta Kobani olmak üzere Kürtlere dost elini uzatmasıdır. Bu yaklaşım sadece Kürtler için değil Türkiyedeki ve oratadağudaki tüm halkaların yararına olacaktır.

Prof. Dr. Ahmet Özer
Toros Üniversitesi Rektör Yardımcısı