Obezite ve Mikroplar

Tarih: 11.04.2012

Prof. Dr. Bekir Kocazeybek kösesinde ''Bunlardan SMAM-1 adlı hayvan virusunun insanlarda obezite yaptığı kanıtlanmıştır'' diyor ve...

21. yüzyılın dünyası küresel ısınma, deprem, sel gibi çevresel sorunlar ve emperyal ülkelerin enerji ve su çıkarlarına dayalı bölgesel savaşlarla uğraşırken, yoksul ve geri bıraktırılmış ülkeler açlık ve sefaletle boğuşmaktadır. Tüm bunlara karşın özellikle gelişmiş ülkeler ve bazı gelişmekte olan ülkelerde insanların hem yaşam kalitelerini hem de yaşamlarını tehdit eden yeni bir olgu ortaya çıkmıştır.

Başta kalp-damar, solunum ve hormonal sindirim gibi sistemleri ciddi olarak etkileyen ve süründüren veya öldürebilen birçok hastalıklara zemin hazırlayan bu olgu OBEZİTE'dir (halk tabiriyle şişmanlık). Obezite kriterlerinden biri insan vücudunda Beden Kitle İndeksi (İngilizce Body Mass Index BMI) değerinin 30-39 kg/m2 arasında olmasıdır. Bu terim 40 üzerinde seyrettiğinde ise Morbd obezite (hastalım derecesinde şişman) olarak tanımlanmakta, bu değerlendirmeye bel çevresi ölçümleri de (erkekde 102cm, kadında 88cm) sokulmaktadır. Bir başka kriter ise genel olarak vücut ağırlığının kadınlarda %15-18, erkeklerde ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmakta, bu oranların kadınlarda %30, erkeklerde %25 üzerine çıkması obezite tanısı için yeterli olmaktadır.

Fizyolojik olarak, besinlerle alınan enerji miktarının, insan metabolizması ve yürüyüş, hareket ve sportif faaliyetler gibi fiziki aktivitelerle tüketilen enerji miktarını aşması halinde obezitenin ortaya çıktığı genel kabul gören görüştür. Son yıllarda özellikle çocuk ve gençlerde sıkça görülen fast-food alışkanlıkların ve hareketsiz şekilde internet karşısında fazla kalmalarının da obeziteye davetiye çıkarttığı uzmanların görüşüdür.

Son yıllarda obezitenin gelişmesinde genel kabul gören bu bilimsel gerçeklerin dışında bir başka bilimsel iddia ise; bazı enfeksiyöz ajanların özellikle VİRUSLARIN bazı kişilerde obezitenin gelişmesinde rolünün olduğu iddiasıdır. Bu iddia ENFEKTOBEZİTE kavramı ile açıklanmaktadır. İlk kez 2000 yıllardan sonra bilimsel literatüre ABD kaynaklı araştırmalarla girmiştir. Yapılan bu çalışmalarda özellikle denek hayvanlarında 5 hayvan virusu, 3 insan virusunun obeziteye neden olduğu gösterilmiştir. Bunlardan SMAM-1 adlı hayvan virusunun insanlarda obezite yaptığı kanıtlanmıştır. 

Son yıllarda obezitede rolünün olduğu kabul gören en popüler enfektif ajan adenovirus tip 36’dır. Bu virusun obeziteyle ilişkili hayvan ve insan temelli çalışmaları günden güne artmakta, yazılı ve görsel basın da bu konuya bir hayli ilgi göstermektedir. (Biz de insan temelli adenovirus tip 36/obezite ile ilişkili iki çalışma planladık ve şuan yürütüyoruz)
Bu virus insanlara solunum yolusalgıları, ağız dışkı yolu ve kirli yıkanmamış ellerin teması ile bulaşmakta, solunum sistemi hastalıkları (soğuk algınlığı ve grip benzeri tablolar), idrar yolu hastalıkları (sistit), barsak enfeksiyonları (gastro-enterit, ishal), göz enfeksiyonları (konjuktivit) oluşturmaktadır.

Peki insanlarda bu tür hastalıklara neden olan bu virus, nasıl oluyorda bazı insanlarda obeziteye yol açıyor. Tavuklarda, farelerde, hamsterlarda, sıçanlarda ve maymunlarda yapılan deneysel çalışmalar; iki mekanizmanın birlikte obeziteye yol açtığı ileri sürülmektedir.

1- Mekanizma; virus vicuda yukarıda belirtilen mekanizmalarla giriyor, sonra ulaştığı yağ hücrelerinde (adipozlarda), değişime yol açarak trigliserid (köpüksü hücre) birikimine neden olmakta ve obezite başlamamktadır.

2- Mekanizma; virusun vicuda girişi ve beyaz yağ dokudaki hücrelerin (adipozların) enfeksiyonuyla beraber, bu hücrelerden salgılanan LEPTİN hormonu salgılanması azalmaktadır. (Tıpta buna HİPOLEPTİNEMİ deniyor) Bunun sonucunda iştah dürtüsü artmakta, enerji harcaması azalmakta ve yağ depolaması artmaktadır (normalde bu hormonun görevi iştahı azaltmak, enerji harcanmasını arttırmak ve vücut yağını korumak)

Sonuçta son yıllarda birçok idiyopatik (nedeni belli olmayan) hastalıklarla ilişkilendirilen virusların obezite gelişimindeki rollerinin güçlü kanıtları vardır, ama şuan obeziteye neden olan tek şeyin viruslar olduğunu söylemek için çok erkendir. Bunu söylemek için birçok geniş hasta ve kontrol gruplarını içeren, seri yeni klinik çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Obezite bugün özellikle çocuk ve yetişkinleri tehdit eden önemli bir sorundur ve son günlerde özel bir televizyon kanalında bile yarışma temelli bir programa dayanak olmuştur. Birçok nedenleri ve çözümleri bilinse de, bilinmeyen veya viruslar gibi halen araştırmaları süren enfeksiyon ajanlarının bu hastalıkta rollerinin kanıtlanması halinde aşılama gibi önlemler insanlığa hizmet edebilir.

Prof. Dr. Bekir Kocazeybek

ÜYE YORUMLARI

Yorum Yap

Facebook Yorumları