Laiklik şimdi gökten yere indi

Laiklik, kitaplardaki kuru satırlardan çıktı, yaşama ve hatta yaşamın tam ortasına düştü. Bir anlamda gökten yere indi.

Yaşantımızı gökten alıp yerde yerine yerleştirmek için keşfedilmiş bir ilke hakkında böyle söylemek tuhaf. Ama öyle oldu. Kitabi ezber konusuna dönüştüğü 20. yüzyıl boyunca, laikliğin yaşamdaki diri anlamını unutmuşuz. İçi boş bir ezbere dönüştürmüşüz.

Şimdilerde laikliğin ne demek olduğunu tüm ayrıntılarıyla yeniden keşfediyoruz. Ve anlamaya, gerçekten kavramaya başlıyoruz. İnanç-mezhep savaşlarıyla yandıkça, inanç-mezhep körlükleri diğerlerini yasakladıkça, yarattığımız toplum topluluklar bohçası olmaya doğru bölünüp parçalanmaya zorlandıkça, bizler laikliğin anlamını yeniden keşfediyoruz.

***

Laiklik, din-mezheplerin iktidar savaşlarına son vermenin yolu. Dini inanç çevrelerinin, mezheplerin, tarikatların, toplumu bütün değil parça parça kılan farklı grupların, birlikte yaşama yolu. Basit bir çözüm. Farklı inanç gruplarının siyasi iktidarı ele geçirmesine ve bir kez iktidar minberine çıkınca da her farklı inanç kesimine kendi inancının gereklerini dayatmasına son vererek. Birlikte yaşamı, inançlar dışında ortak kurallara bağlayarak. Toplumu bir bütün olarak özgürleştirmenin ana çözümü.

***

Laiklik, inançları özgürce yaşamanın yolu. İnançlardan biri, diğerleri üzerinde hükümranlığını ilan edince doğan baskı ve köleleştirmenin engeli. Buna “ateistlik” demek, özgürlük düşmanlığından ibaret.

Kendi inancının diğer tüm inançlardan daha doğru olduğuna iman etmiş dini inanç çevrelerinin diğerlerine eşit, özgür var olma hakkı tanıdığı nerede

görülmüş? Böyle bir tavır karşısında her inanç gurubunun özgürce yaşama olanağı bulması, ancak laiklikle mümkün.

***

Laiklik birlikte yaşamanın pratik yolu. Farklı ibadet saatleri ile günlerini, toplumun günlük yaşam gereklerine göre düzenlemeyi başarmanın ortak akılcı yolu. Mesai saatleri ile günlerini, otobüs seferlerinin düzenini, okullarda ders görme takvimini… farklı inançların gereklerine göre düzenleyip birlikte yaşamanın, ortak üretmenin, hep birlikte çalıp söylemenin yolu açılamaz ki! Laiklik eğitimde birliğin mümkün hale geldiği zemin. Yani cemaatler bohçası olmaktan çıkıp cemiyet/toplum halinde yaşamanın düzenleyici zemini.

***

Laiklik toplumsal yaşamımız için vazgeçilemez temel siyasal ilkelerden biri. (1) İnanç-mezhep dünyalarının iktidar savaşlarına geçit vermemek için. (2) Dini inançların özgürce yaşanmasını sağlamak için. (3) Parçalara ayrılıp bölünmemek, uygarlığı “toplum” olarak yaşamak ve yükseltmek için.