Siyasal Etik Ağır Tartışmadır!

Birgül Ayman Güler; Siyasal etik çerçevesinde yükselen bu değerlendirmeleri açığa kavuşturmak gerekir.

30 Mart 2014 yerel seçimleri için adaylar belli oldu.

Süreç, aday kararlarına tepki göstererek partisinden istifa eden üyelere “derdin koltukmuş” suçlamalarına tanık oldu. CHP'den ayrılıp bağımsız ya da başka bir partiden aday olanlara “dönek” gibi ağır sıfatlar yakıştırıldı. Tepki gösterenler "siyasal etik nerede” denip ahlaken mahkum edilmeye çalışıldı.

Siyasal etik bakımından kusurlu ilan edilenlere parti disiplini sopasının yanı sıra “partiniz böyle karar vermiş; partili olmak kararlara saygı göstermeyi gerektirir” diye neyin doğru olduğu da gösterildi. Ve yutulamaz bir tehdit savruldu. “Şimdi, adayınız için çalışma zamanı. Yoksa dönek olmanın yanı sıra bir de hain ilan edilirsiniz”!

Bu gerçekten de çok ağır bir durum ve gerçek bir bunalım durumu. Görmezden gelmek olmaz. Siyasal etik çerçevesinde yükselen bu değerlendirmeleri açığa kavuşturmak gerekir.

Belirtmekte yarar var, yerel adaylaştırma sürecinde siyasal etik tartışmasını partimizde "yönetici", "karar verici" konumda olanlar açtılar. Yönetimlerin terbiyecisi olan bir çerçeveyi, haklarında kararlar verdikleri yönetilenler-adaylar için kullanmaya kalkıştılar. Aşağıda görüleceğini umduğum üzere, bu pek kötü bir yanlış oldu.

Siyasal Etik Nedir?

Siyasal etik,

(1) devlet ve parti gibi siyasal kurumlar için söz konusudur.
(2) Bu kurumlarda yönetenlerin ve yönetilenlerin tavırlarıyla ilgili yargılar bütünüdür.
(3) Tavırların “iyi-kötü” ve “doğru-yanlış” biçiminde yargılanması demektir.

Burada en önemli nokta, siyasal etik çerçevesinin, yönetilenlerden daha çok yönetenlerle ilgili olduğudur. Çünkü görev, makam, unvan dağıtmak yöneticilerin ayrıcalığıdır. Bu, iktidar gücü demektir. Ve öyle kabul edilir ki, “güç baştan çıkarır”. İşte, yöneticilerin karar ve uygulamalarında ahlaki ölçütlere göre yargılanmaları, siyasal etik çerçevesinde davranmaları, gücün baştan çıkarıcılığını engellemenin en etkili yolu olarak görülür.

Etik ne zaman konuşulmaya başlanır?

Siyasal etik, yönetimde yozlaşma söz konusu olduğunda konuşulmaya başlanır.

Düşünür Rousseau bunun için iki somut nedensel durum gösterir. Ona göre bir yönetim iki nedenle yozlaşır. Birincisi, yönetim daraldığı zaman; yönetim çevresi büyük sayıdan küçük sayıya indiği (yani demokrasiden aristokrasiye krallığa.. dönüştüğü) zaman. İkincisi, hükümdar gücü gasp edip devleti yasalara göre yönetmezse.

Çağdaş yönetim bilimi, siyasal yozlaşmanın niteliklerini buna benzer biçimde özetler. Eğer bir siyasal kurumda (1) hukuksal ve örgütsel kuralların ve mekanizmaların yerini yerini ikili ilişkiler almışsa, (2) ve karar vericiler yetkilerini kurallar temelinde kullanmıyorsa, karşı karşıya olduğumuz sorun “siyasal yozlaşma”dır.

Bunun sonuçları adam kayırmacılık, akrabacılık, adamcılık, ekipçilik, çıkar sağlama, yolsuzluk, rüşvet, vb… olur. Yönetilenler cephesinde yansıma ise ya yozluğun parçası olma, ya sessiz kalma ya da isyan biçiminde belirir.

"Partiye sahip çıkmak!"

30 Mart 2014 seçimleri için yapılan adaylaştırmalara itiraz edenlere, itirazla yetinmeyip istifa edenlere, burada da durmayıp başka bir partiyle siyasete devam edenlere yönelik türlü suçlamalara gelince….

Yukarıdaki kuramsal çerçeveye bakınca, bunlar genel olarak yersiz ve haksız değerlendirmeler olmuştur. Çünkü, ve yine genel olarak, tepkilerin kaynağı, yetki kullanan makamların karar ve uygulamaları ile giderek genişlemiş olan usul sorunlarıdır. İlan edilmiş kural ve koşullara uymayanlar, aday adayları değil yöneticiler olmuştur. Başlangıçta benimsenmiş olan “aleni adaylık sistemi” adaylar tarafından değil, karar vericiler tarafından ortadan kaldırılmıştır.

Şimdi buna tepki gösteren partilileri çeşitli yollarla cezalandırmak doğru değildir.

Bu süreçte istifa edenler, yapılan yanlışları en yüksek sesle dile getirenlerimiz oldular. Sarsıcı bir yol seçerek CHP’ye sahip çıktılar. Yanlışların ört-bas edilme tehlikesine karşı güvence oluşturdular.

Çözüm;

Ülkemizin karanlık içinde sürüklendiği böyle bir dönemde, sorunlarımızı doğru tanımlamaktan ve isabetli çözümler için ısrar ve cesaretle çalışmaktan başka çıkış yolumuz olmadığı aşikar.

Çözüm, tüm kurumlar gibi CHP’de de, yani üye – kadro – kurul bütünü olan örgütte, yukarıdan aşağıya her kademede şu ilkeleri yaşama geçirmekten ibarettir:

(1) ortak aklın koyduğu kurallara bağlılık;
(2) karar ve uygulamalarda saydamlık;
(3) yöneticilerin sorumluluğu.

Basit üç ilke! Gerçek bir reform!

Prof. Dr. Birgül Ayman Güler
CHP İzmir Milletvekili ve PM Üyesi