Artan gıda fiyatlarında asıl sorun gizleniyor

Turgut Ünlü: Son çare olarak gösterilen Hal Yasası gibi tanzimli satış da fiyatları düşürmeye yetmeyecek. Belki çok kısa süre -yerel seçimleri atlatıncaya kadar- küçük fiyat azalışları olabilecektir.

Son dönemde artan gıda fiyatlarının aşağıya çekilmesi için hükümet tarafından “palyatif” geçici tedbirler ve uygulamalar öneriliyor. Oysa, fiyatların böylesine bir artış göstereceği belliydi.

Nasıl mı?

- 2018’de 3 milyon 697 bin hektar tarım arazisi nadasa bırakıldı,
- 2018’de bir önceki yıla göre tahıllar ve bitkisel ürünlerde %5.8, sebzelerde %2.6 azalma oldu.
- Tarımın milli gelirdeki payı 2000 yılında %10’un üzerindeyken, bugün %3.7’ye geriledi.
- 2000 yılında nüfusumuz 68 milyon iken, 7.7 milyon insanımız tarımla uğraşıyordu. Bugün 82 milyon nüfusumuzda 5.3 milyon insanımız tarımla uğraşıyor.
- Çiftçilerimiz yüksek maliyetler altında ezilirken hiçbir teşvik alamadığı gibi bir de olumsuz iklim koşullarıyla uğraşmaktadırlar.
- Üreticiye destek verilmezken, 126 ülkeden sebze ve meyve ithal edilir oldu. Dahası Sudan’dan araziler kiralandı.
- Üretimde hiçbir planlamaya gidilmedi.
- Üretici, kooperatiflerde örgütlenmeye özendirilip desteklenmedi.

Tüm bunlar ortadayken, artan fiyatları “spekülatif”, “fırsatçılar” v.b. algı yaratarak ithal ederek, belediyelere; hiçbir yapısal ve gerçekçi, sonuç alıcı, üretici-tüketici birlikteliğini sağlamadan “Tanzim Satış Mağazaları” ile satış yaptırmak, ana sorunu gizlemekten öte bir anlam taşımaz.

Çözüm;

- Tarım alanları üretime açılmalı.
- İyi bir planlama yapılmalı.
- Üretici her açıdan desteklenmeli,
- Tanzim satış değil tüketim kooperatifleri kurulmalı, tüm ürünler üretim kooperatiflerinden temin edilmeli,
- Üretim-Tüketim Kooperatifleri özendirilmeli, teşvik edilmelidir.
- Tarımda yüksek girdiler giderilmelidir.

Aksi halde; son çare olarak gösterilen Hal Yasası gibi tanzimli satış da fiyatları düşürmeye yetmeyecek. Belki çok kısa süre -yerel seçimleri atlatıncaya kadar- küçük fiyat azalışları olabilecektir.