Afro Türk

1923… Ahmet'in kızı oldu. Henüz kırkı çıkmamış, adı konmamışken, Lozan antlaşması gereğince mübadele başladı, ailesiyle gemiye bindi, Girit'teki Türklerle beraber anavatana geçti, Ayvalık'a ayak bastı.
*
Osmanlı kölesi Ahmet… Atatürk Cumhuriyeti'nde eşit yurttaş oldu.
*
En ufak bir ayrım yapmayan genç Türkiye Cumhuriyeti, sadece bağrına basmakla kalmadı, Ayvalık'ta başını sokabileceği bir ev, geçinebilmesi için zeytin ağaçları da verdi.
*
Özgür insan Ahmet… Mustafa Kemal'e hissettiği sevgiyi, çocuğuna yansıttı, kırk günlük bebiş kızına “Kemale” adını verdi.
*
Yıllar yılları kovaladı… Yoksulluk nedeniyle ilkokulu yarıda bırakan Kemale, aile bütçesine katkı için terzinin yanında çalışmaya başladı, meslek edindi. Büyüdü serpildi, mahallenin
delikanlısı Mehmet'e gönlünü kaptırdı. Mehmet de Resmo doğumlu, mübadil bir ailenin çocuğuydu. Kemale siyahken, Mehmet sarışın, mavi gözlüydü. Önceleri konu komşuyu
boşver, kendi aileleri için bile yadırgatıcı bulundu ama, aşk kardeşim, önünde durabilmek mümkün mü, üç gün üç gece düğünle evlendiler. Boy boy, dokuz çocukları oldu.
*
1953… Kemale dört kızdan sonra beşinci çocuğunu dünyaya getirdi, erkekti, gene Mustafa Kemal'den yola çıkarak, Mustafa adını verdiler. Minik Mustafa, sarışın babasına değil,
annesine çekmişti, dedesi Ahmet'in adeta genetik kopyasıydı, siyahtı.
*
Sokakta arkadaşlarıyla oynarken, kimse ona sen farklısın demiyordu ama, o farkındaydı. Merak etmeye, annesine, ninesine sormaya başladı. Arkadaşlarım, babam, herkes
beyazken, ben, kardeşlerim, annem niye siyah? Bu soruyu ne zaman sorsa, büyüklerinin gözleri kederle dolar, cevap vermezler, geçiştirirlerdi.
*
İzmir'e taşındılar. İlkokulu bitirdi, ailenin maddi sıkıntıları nedeniyle devam edemedi, çalışmak zorundaydı, torna tesviye atölyesinde işe girdi. Kitap okumaya inanılmaz meraklıydı,
kendi kendisini yetiştirdi. Askerlikten sonra, Halkevleri Derneği'nin aktif üyelerinden biri oldu.
*
1978… Karabağlar Halkevleri, silahlı sağcı bir grup tarafından basıldı, Mustafa sağ bacağından ve sağ kolundan vuruldu. Ameliyat üstüne ameliyat, ölümden döndü ama, sağ kolu
bir daha asla eskisi gibi çalışamadı. Meslek değiştirmek zorunda kaldı, mermer ustası oldu. 12 Eylül darbesinde tutuklandı, suç muç yoktu ama, bir sene yatırıldı.
*
Hapisten çıktıktan sonra kaleme sarıldı. Hayatını yazmaya karar vermişti. Kendi kendine yönelttiği ilk soru, çocukluğunun sorusuydu: Ben kimim?
*
Ve, makarayı geriye sara sara, yukarda kabaca özetlediğim, aile ağacının köklerini ortaya çıkardı.
*
Oturdu, ilk kitabını yazdı:
“Arap Kızı Kemale…”
Annesinin öyküsünü anlattı.
Sonra ikinci kitabı “Köle – Kenya, Girit, İstanbul Kıyısından İnsan Biyografileri”ni yazdı. Bu kitap, Fransızca'ya çevrildi.
Ardından, tüm aile öyküsünü içeren belgesel yapıldı, tarihimizdeki kölelik sistemini anlatan ilk belgeseldi, TRT'nin yanısıra, Fransa'da İngiltere'de ABD'de Kanada'da yayınlandı.
Belgeselin adını bizzat Mustafa koydu: “Arap Kızı Camdan Bakıyor!”
*
Ve Mustafa, yine tarihimizde ilk kez “Afrikalılar Kültür ve Dayanışma Derneği”ni kurdu. 2006 yılında derneğin açılış törenine, UNESCO Köle Yolu Projesi Başkanı bile katıldı. Kıt
kanaat imkanlarla faaliyet gösteren bu derneğin çatısı altında mucizevi işler başardı, İzmir'deki konferanslara dünya çapında biliminsanları katıldı, Türkiye farkında bile değildi
ama, “Afro Türk” kavramını dünyaya tanıttı.
*
Geçen sene… Hayatının en büyük ideallerinden birini gerçekleştirdi, İzmir'de Dana Bayramı'nın kutlanmasını sağladı. (Dana Bayramı, dini değildir, kültüreldir, Afrika geleneğidir,
kabilenin ileri gelenleri ortaklaşa dana alır, mayısın ilk haftasında kurban edilir.) Afro Türk Derneği'nin Konak belediyesiyle gerçekleştirdiği Dana Bayramı Festivali'nde, Alsancak
sokaklarında bir hafta boyunca Afrika rüzgarı esti, Afrika kostümleri, maskeleri, müzikleri ve danslarıyla kortejler yapıldı. Hayvan haklarına saygı gereği, dana kurban edilmedi,
hatta kortejde bile gerçek dana yerine, dana maketi kullanıldı. Piknik yapıldı. Paneller yapıldı. Türkiye'nin gene haberi bile yoktu ama… Kanada'dan İsrail'den, kölelik kavramı
üzerine dünya otoritesi kabul edilen biliminsanları konuşmacı olarak katıldı.
*
Şahsi çabalarıyla, adeta tek başına mücadele ederek bu rengarenk bayramın kutlanmasını sağlayan Mustafa, hayatının en mutlu günlerinden birini yaşadı.

*

Ve maalesef, hafta başında kaybettik Mustafa'yı… Varyant'taki Fatih camisinde kılınan cenaze namazı sonrasında, Paşaköprüsü'nde toprağa verildi. Sessiz sedasız. Türkiye'nin ruhu bile duymadı.
*
Yavşağın biri olsaydı, inanın hepinizin haberi olurdu.
Çünkü haysiyetli basınımız (!) bangır bangır yazardı, ağıt yakarlardı.
*
Duymak istersiniz diye yazıyorum.
Türkiye çok değerli bir evladını kaybetti.
Mustafa Olpak…
Siyahtı, memleketin yüz ak'ıydı.