Alo Fatih… Alo imparator Fatih

Yılmaz Özdil; Akdeniz’de çarşı karışınca. Para, kuzey Avrupa’ya kaçtı.

Medyayı “Alo Fatih”lerle yönetmeye çalışan asrın lideri, futbolu da “Alo imparator Fatih”le yönetmeye kalkınca, folluk olduk.
Gelen takıyor, giden takıyor.
*
(Futbol sevmeyen kadın okurlarım için belirteyim, bu bir futbol yazısı değildir.)
*
1988 Avrupa Şampiyonası’nda son dörde Batı Almanya, Sovyetler Birliği, Hollanda ve İtalya kalmıştı, zengin kuzey Avrupa’dan iki ülke varken, nispeten fakir Akdeniz’den sadece bir ülke vardı, kupayı Hollanda kazanmıştı.
*
1992 Avrupa Şampiyonası’nda son dörde İsveç, Almanya, Hollanda ve Danimarka kalmıştı, hepsi zengin kuzey’dendi, Akdeniz’den hiç ülke yoktu, kupayı Danimarka kazanmıştı.
*
1996 Avrupa Şampiyonası’nda son dörde İngiltere, Almanya, Çek Cumhuriyeti ve Fransa kalmıştı. Zengin kuzey’den iki ülke vardı, doğu blokundan kurtulup, yabancı sermaye çekmeye başlayan Çek Cumhuriyeti zirveye kafayı sokmuştu, kupayı Almanya kazandı.
*
Sene 1999…
Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin çoğunluğu, ortak para birimi “euro”ya geçti. Euro’ya geçişle birlikte, ülkelerarası dengeyi sağlayabilmek için, sıklet merkezleri kaydı, “para” kuzey’den güney’e aktı.
Euro’ya geçmeyip, sterlin’de kalmayı tercih eden İngiltere’nin futbolu, adeta yok oldu, İngiliz kulüpleri “dolar sermayesi” tarafından satın alındı, Amerikalı patronlar tarafından yutuldu.
*
2000 Avrupa Şampiyonası’nda, sürpriz… Son dörde Portekiz, İtalya, Fransa ve Hollanda kaldı. Euro’ya geçer geçmez, nispeten fakir güney ülkeleri roketledi, Akdeniz’den üç ülke zirveye yükseldi, bir zamanların zengin kuzey’ini anca bir ülke temsil edebildi, kupayı Fransa kazandı.
*
2004 Avrupa Şampiyonası’nda sürprizin hasosu… Son dörde Yunanistan, Portekiz, Çek Cumhuriyeti ve Hollanda kaldı. Akdeniz gene baskındı, iki ülke vardı. AB üyesi olan Çek Cumhuriyeti pırıl pırıl parlıyordu. Euro’ya geçişle birlikte adeta paraya boğulan Yunanistan inanılmazı başardı, kupayı kazandı.
*
2008 Avrupa Şampiyonası’nda sürpriz sırası bizdeydi… Son dörde Türkiye, İspanya, Rusya ve Almanya kaldı. Rusya, Avrupa’ya yönelik ekonomik açılımlarıyla, Sovyetler’den bu yana ilk kez sahneye geri dönmüştü. Türkiye ise, Avrupa’nın euro’ya geçişiyle birlikte, ihracat politikasını değiştirmiş, euro bölgesinin imkanlarından faydalanmaya başlamıştı, AKP henüz kendini Osmanlı zannetmiyor, AB’ye yakın duruyordu, Türkiye’ye para girişi hızlanmıştı. Kupayı gene bir Akdenizli, İspanya kazandı.
*
2012 Avrupa Şampiyonası’nda son dörde İspanya, Portekiz, İtalya ve Almanya kaldı. 2012 şampiyonası, euro dopingiyle hormonlu zenginlik yaşayan, parasını lay lay lom’a harcayan Akdeniz’in son zaferi, son demleriydi.
*
Çünkü, 2011 senesinde…
Avrupa Birliği temellerinden sarsıldı, Yunanistan iflas etti, Portekiz iflas etti, İspanya iflasın eşiğine geldi, İtalya’nın gümbür gümbür batışı direkten döndü. “Acaba euro’yu ortak para birimi olarak kullanmaktan vazgeçsek mi?” tartışması başladı. Borç krizi yüzünden, İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan’da hükümetler düştü. İtalya başbakanı, Fransa cumhurbaşkanı, İspanya kralının kızı ve damadı, yolsuzluktan hakim önüne çıktı.
Avrupa Akdenizi’nde bunlar olurken, Afrika Akdenizi’nde Arap baharı ayaklarıyla Tunus, Mısır, Libya devlet başkanları devrildi, 400 senedir krallıkla yönetilen Fas, anayasal monarşiye geçmek zorunda kaldı, Suriye’de iç savaş çıktı.
*
Akdeniz’de çarşı karışınca…
Para, kuzey Avrupa’ya kaçtı.
*
2014 Dünya Kupası’nda son dört arasında, iki kuzey Avrupalı, Almanya ve Hollanda vardı, kupayı adeta yürüye yürüye rahatlığıyla Almanya kazandı.
*
2016 Avrupa Şampiyonası’nın elemelerine bakıyoruz: Türkiye tel tel dökülüyor, İzlanda, Çek Cumhuriyeti roketlemiş vaziyette, Belçika efsane günlerine geri döndü, Polonya uçuyor, İspanya Slovakya’nın gerisinde, Avusturya grup lideri, Yunanistan sürünüyor, Danimarka grup lideri, Finlandiya zirvelerde… Akdeniz ülkeleri averaj takımı haline geldi, kuzey Avrupa gene kanatlandı.
*
Türkiye’de…
1994’te ekonomik kriz oldu.
2001’de ekonomik kriz oldu.
2008’de ekonomik kriz oldu, ABD’yle bağlantılı olduğu için “teğet geçti” denildi.
*
Türkiye’nin kriz döngüsü yedi senede bir’dir.
2008’e yedi sene ekleyince kaç ediyor?
*
Futbol, asla sadece futbol değildir.
Top, AKP’nin ağlarında…
Haberi yok.

Yılmaz Özdil - Sözcü